Jak powiedzieć rodzicom o problemach psychicznych, psychologu

artykuł jest tłumaczeniem tego, dziękujemy za zgodę z Mental Health America

Czas na Rozmowę z rodzicami

Rozmowa o swoim zdrowiu psychicznym może wydawać się przerażająca, może być trudno ją przeprowadzić. Pewnie łatwiej rozpocząć rozmowę o swoim zdrowiu fizycznym i poprosić o wsparcie gdy boli Cię głowa, gardło lub masz temperaturę. Temat zdrowia psychicznego wydawać Ci się może bardziej krępujący i trudny do opisania, jest on jednak tak samo ważny i godny uwagi Twoich rodziców jak Twoja choroba fizyczna. Dlatego warto zorganizować czas na rozmowę gdy Twoje funkcjonowanie codzienne, samopoczucie i zachowanie niepokoi Cię i martwi.

Porozmawiaj o swoimi zdrowiu psychicznym gdy:

nie czujesz się dobrze i nie wiesz dlaczego
wydaje Ci się, że Twoje myśli lub zachowanie są odmienne od „typowych” myśli i zachowań innych
Twoje myśli, uczucia i zachowania niekorzystnie wpływają na Twoje życie w domu, szkole lub ze znajomymi

Niepokojące objawy psychiczne

Kiedy zauważasz u siebie następujące objawy:

poczucie smutku, pustki i beznadziei
jesteś wrażliwy bardziej (niż zazwyczaj) na dźwięki, światło, zapachy lub dotyk
czujesz się przygnębiony i nadmiernie zmartwiony
kiedy zadania szkolne lub te zawodowe zaczynają sprawiać Ci większe niż dotychczas problemy bez wyraźnego powodu
kiedy dzieją się trudne do opisania rzeczy z Twoim mózgiem, zaczyna robić Ci „sztuczki” np. słyszysz dźwięki, których inni nie słyszą, słyszysz dźwięki drapania lub pukania
bez wyraźnego powodu przestałeś interesować się rzeczami, które dotychczas sprawiały Ci radość
wycofujesz się z kontaktów z innymi ludźmi i nie masz ochoty przebywać w ich otoczeniu bardziej niż zwykle
inaczej sypiasz np. masz trudności z zaśnięciem lub mógłbyś przespać cały dzień
Twój poziom energii w ciągu dnia niepokoi Cię np. szybko się zmienia, jest bardzo wysoki lub zdecydowanie niższy niż zazwyczaj
odczuwasz większą drażliwość i niepokój ogólny
zauważasz, że Twoja pamięć gorzej funkcjonuje, trudniej Ci się skoncentrować i myśleć logicznie
zauważasz niewyjaśnione zmiany w Twojej mowie, piśmie i myśleniu
masz zmiany apetytu np. zupełnie go utraciłeś bądź przejadasz się
kiedy masz myśli lub plany zabicia lub zranienia siebie lub kogoś innego
jeśli jesteś zbyt podejrzliwy niż dotychczas i odczuwasz duży lęk
Lub dzieją się inne „dziwne” i trudne do opisania czy wyjaśnienia rzeczy związane z Twoją osobowością , charakterem, funkcjonowaniem i samopoczuciem.

Nie chcę denerwować swoich rodziców

Rozmowa wydawać się może trudna i niemożliwa do przeprowadzenia z wielu powodów. Wiele osób boi się zwrócić do rodzica ze swoimi problemami dotyczącymi zdrowia psychicznego z obawy przed ich reakcją, również dlatego aby nie denerwować ich i nie dokładać im „problemów”. Niektórzy twierdzą, że chcą oszczędzić rodzicom dodatkowych trosk. Wiele osób odczuwa tez ogromne poczucie winy związane ze swoim stanem psychicznym dlatego unikają rozmów. Wstyd związany z odczuwaniem niepokojących objawów, niezrozumienie tego co się aktualnie z nimi dzieje może również przyczyniać się do niechęci podejmowania się rozmowy na ten temat.

Jak poradzić sobie z lękiem przed rozmową z rodzicami

Oto najczęstsze problemy unikania rozmów z rodzicami i wskazówki jak sobie z nimi poradzić

„Nie wiem, jak zareagują moi rodzice”.

Obawa przed spodziewaną reakcją ze strony rodziców może być paraliżująca. Jednak zdecydowanie trudniejszym doświadczeniem od rozmowy będzie borykanie się z problemami samemu. Trudy rozmowy warte są pomocy jaką można otrzymać. Im szybciej zdecydujesz się na rozmowę tym szybciej dajesz sobie szansę poczuć się lepiej. Jeśli przerasta Cię rozmowa z obydwojgiem rodziców, możesz zdecydować się na rozmowę z jednym z nich, najlepiej z tym, z którym czujesz lepszy kontakt i przy którym bardziej komfortowo będzie Ci rozmawiać.

Przygotuj się na rozmowę

Przygotuj się na rozmowę. Działania z zaskoczenia mogą dostarczyć Ci dodatkowego stresu, którego i tak maż nadto. Zaplanuj czas i miejsce na spotkanie, przygotuj się co konkretnie chcesz powiedzieć. Jeśli poczujesz się pewniej, możesz napisać co chcesz powiedzieć i z kartką przyjść na spotkanie.

Jeśli jesteś pewien, że nie dasz rady porozmawiać i sytuacja ta przeraża Cię za bardzo, napisz do rodziców to co chciałbyś im powiedzieć podczas rozmowy i wręcz im list. Forma pisemna sprawi, że przekażesz informacje, którymi pragniesz podzielić się z rodzicami i jednocześnie unikniesz natychmiastowej reakcji, której tak bardzo się obawiasz. Mówiąc lub pisząc pamiętaj aby być szczerym, robisz to w końcu dla siebie. Zastanów się przedtem, jakiej formy pomocy oczekujesz od rodziców (konkretne działania/aktywności ), to może Wam szczególnie ułatwić komunikację jeśli wcześniej nie poruszaliście tematów związanych ze zdrowiem psychicznym.

„Moi rodzice będą smutni lub rozczarowani”.

Rodzice faktycznie mogą być smutni, że cierpisz. Ty również byłbyś smutny i zmartwiony gdyby osoba którą kochasz czuła się źle. To, że rodzice mogą być smutni nie znaczy, że są Tobą rozczarowani. W rzeczywistości wielu rodziców jest zdenerwowanych z powodu troski o Ciebie i zwyczajnie się martwi.

„Moi rodzice będą źli lub nie potraktują mnie poważnie”.

Wiele osób bać się może reakcji złości i gniewu ze strony rodziców. Inną troską wielu ludzi jest to, że ich rodzice będą się gniewać lub nie przyjmą informacji o ich cierpieniu. Jeśli podejrzewamy, że taka rozmowa może spowodować kłótnię lub potencjalny konflikt warto zaplanować spotkanie i przygotować się do niego wcześniej lub napisać list, w którym opiszesz swoje obawy dotyczące ich reakcji ewentualnego gniewu.

Potrzebuję Waszego wsparcia!

Postaraj się wyjaśnić swoim rodzicom, że bardzo na nich liczysz i potrzebujesz ich wsparcia. Jeśli trudno Wam rozmawiać poproś ich o możliwość rozmowy z profesjonalistą np. psychologiem. Wyraźnie zaznacz, że potrzebujesz pomocy i pragniesz dowiedzieć się co się z Tobą dzieje. Pamiętaj, że w większości przypadków reagowanie gniewem lub bagatelizowanie wnoszonego problemu dotyczy strachu. Twoi rodzice sami mogą nie wiedzieć jak zareagować, jak rozmawiać i co robić. Mogą zwyczajnie nie wiedzieć jak pomóc Ci w kwestii Twojego zdrowia psychicznego lub mieć błędne przekonania na ten temat. Dlatego warto aby mówić samemu za siebie. Opisać co się dzieje z Toba, co konkretnie Cię niepokoi, co trudnego odczuwasz i jakich działań od nich oczekujesz. W razie potrzeby może być konieczne zwrócenie się do innych zaufanych dorosłych lub centrów pomocy w zakresie zdrowia psychicznego.

„Moi rodzice zadają zbyt wiele pytań”.

Zaniepokojeni rodzice czasami boją się i ze strachu pragną poznać wszystkie szczegóły tego czego aktualnie doświadczasz. Czasami pytać mogą o zbyt dużo szczegółów. Nie czuj, że musisz dzielić się wszystkimi szczegółami swojego doświadczenia. Mów tyle na ile czujesz się komfortowo i bezpiecznie. Możesz mieć swoje powody dlaczego nie chcesz opowiadać o wszystkich swoich kłopotach. Niektóre odczucia mogą być dla ciebie trudne do opisania, wstydliwe lub możesz się obawiać kłopotów z ich powodu. Dziel się tylko tymi informacjami, które jesteś gotowe przekazać.

Twoja rodzina również odgrywać może rolę w tym przez co teraz przechodzisz, pamiętaj, że nie jesteś zobowiązany mówić im wszystkiego. Ważne jest jednak aby opowiedzieć o swoich wszystkich objawach komuś zaufanemu, tym kimś może być na przykład psycholog. Trzymanie rzeczy w sobie na dłuższą metę jest niezdrowe, nie prowadzi do poradzenia sobie z cierpieniem a nawet może je spotęgować. Nim jednak zdecydujesz się rozmawiać upewnij się, że jesteś w bezpiecznej przestrzeni aby się otwierać.

„Moi rodzice mają już dość problemów, by się martwić”

Twoje problemy są ważne i zasługują na uwagę. Masz prawo być wysłuchanym a kiedy prosisz o pomoc, powinieneś ją otrzymać niezależnie od tego jak bardzo zajęci są Twoi rodzice, ile problemów i stresujących wydarzeń aktualnie mają. Większość dorosłych zmaga się z dużą ilością obowiązków i stresu w życiu, nie jest to jednak powód, dla którego mają nie udzielić wsparcia swojemu dziecku.

Kiedy bardzo martwisz się o stres i obciążenie problemami swoich rodziców postaraj się wybrać moment kiedy akurat panuje spokój i nie ma napiętej atmosfery w domu. Nie zwlekaj z wyborem odpowiedniego czasu za długo, pamiętaj nigdy nie pojawi się „idealny” moment na rozmowę, wystarczy, że chwila na rozmowę, którą wybierzesz będzie wystarczająco dobra. Przygotuj się do rozmowy: zastanów się jakie informacje chcesz im przekazać dotyczące tego przez co przechodzisz oraz jakiej pomocy oczekujesz.

„Jeden z moich rodziców jest jednym z powodów gorszego samopoczucia”

Jeśli rodzice lub jeden z nich są powodem Twojego gorszego samopoczucia lub trudności, które aktualnie przeżywasz to niemożliwym okazać się może rozmowa z nimi na ten temat. Są minimum dwa rozwiązania tej sytuacji.

Pierwszy to rozmowa tylko z jednym rodzicem, tym któremu bardziej ufamy i czujemy się przy nim komfortowo aby podzielić się osobistymi informacjami. Zawsze poprosić go możemy o dyskrecję aby nie przekazywał informacji drugiemu rodzicowi lub odwrotnie poprosić aby właśnie z nim porozmawiał. Jednak jeśli nie masz wystarczająco dużo zaufania nie musisz rozmawiać z jednym rodzicem, wówczas skorzystać możesz z opcji drugiej: zwrócenie się lub odszukanie innego zaufanego dorosłego.

Inny dorosły godny zaufania

Warto sprawdzić czy w rodzinie nie masz innego dorosłego, z którym skłonny jesteś porozmawiać. Zawsze możesz poszukać pomocy w swojej szkole lub miejscu pracy. Inni zaufani dorośli mogą ci również pomóc, zwłaszcza w tworzeniu planu rozmowy z rodzicami. Porozmawiaj z osobą, której ufasz o swoim zdrowiu psychicznym. Znajdź kogoś kto Cię wysłucha i wesprze w planowaniu kolejnych kroków. Może to być członek rodziny : dziadkowie, rodzeństwo ciotka lub wujek. Możesz szukać pomocy w swojej szkole (wychowawca, pielęgniarka, psycholog), kościele (pastor, katecheta) lub społeczności do której należysz (sąsiad, opiekun, trener).

Jeśli obecnie doświadczasz przemocy fizycznej, wykorzystywania seksualnego lub zaniedbania, poinformuj o tym zaufaną osobę dorosłą lub poinformuj odpowiednieośrodki interwencyjne czy służby.

„Moi rodzice mi nie wierzą”

Rodzice mogą z różnych powodów nie być w stanie w pełni zrozumieć Twoich trudności lub nazywać je mogą typowymi doświadczeniami związanymi z dojrzewaniem. Czasami pomimo wielkiej troski o Ciebie trudno im będzie zobaczyć co tak naprawdę się z Tobą dzieje i odrzucać mogą proszoną pomoc. Każdy dorosły ma swoje ograniczenia, jednak to nie znaczy, że nie powinieneś dostać wsparcia i pomocy, której potrzebujesz.

Ty najlepiej wiesz co czujesz!

Ty sam wiesz najlepiej co czujesz, czego doświadczasz i jak bardzo przeszkadza Ci to w Twoim życiu. Fakt, że Twoi rodzice nie rozumieją Twoich trudności lub uważają, że nie potrzebujesz pomocy nie jest prawdą ostateczną. Pamiętaj, że ignorowanie problemów, odsuwanie ich na bok bo są bardzo nieprzyjemne nie powoduje, że cierpienie się zmniejszy lub zniknie. Jeśli uważasz, że potrzebujesz pomocy to znaczy że tak jest.

Rodzicom możesz powiedzieć, że rozumiesz ich zdanie i przekonania dotyczące Twojego stanu zdrowia jednocześnie prosisz o możliwość skonsultowania i rozmowy z lekarzem lub psychologiem. Jeśli nie zmienią zdania być może będziesz musiał dotrzeć do innych zasobów. Szukaj zaufanych dorosłych, którzy Ci pomogą. Jeśli potrzebujesz profesjonalnej pomocy, zrób listę powodów dlaczego jej potrzebujesz, konkretne rzeczy pomogą w każdej rozmowie dotyczącej Twojego zdrowia psychicznego.

Napisz list do rodziców o swoich problemach

Jeśli jesteś pewien, że nie dasz rady rozmawiać z rodzicami w cztery oczy napisz do nich list. Poniżej zamieszczony jest jeden z przykładowych szablonów listów. Wspomóż się nim w czasie pisania lub w czasie przygotowywania się do rozmowy.

Szablon listu do rodziców

Drogi _________,

W przeszłości (dzień / tydzień / miesiąc / rok / __________) czułem się (inaczej niż zwykle / smutny / zły / niespokojny / nastrojowy / wzburzony / samotny / beznadziejny / przerażony / przytłoczony / rozproszony / zdezorientowany / zestresowany / pusty / niespokojny / nie mogę funkcjonować lub wyjść z łóżka / __________).

Zmagałem się z (zmianami w apetycie / zmianami wagi / utratą zainteresowania rzeczami, które lubiłem / słyszałem rzeczy, których nie było / widzeniem rzeczy, które nie istniały / nie byłem pewien, czy rzeczy są prawdziwe lub nie są prawdziwe / mój mózg gra sztuczki / brak energii / zwiększona energia / niezdolność do koncentracji / używanie alkoholu lub narkotyków lub nadużywanie / samouszkodzenia / pomijanie posiłków / przejadanie się / przytłaczająca koncentracja na wadze lub wyglądzie / uczucie bezwartościowości / niekontrolowane myśli / poczucie winy / paranoja / koszmary / znęcanie się / niewystarczające spanie / za dużo snu / ryzykowne zachowania seksualne / przytłaczający smutek / utrata przyjaciół / niezdrowe przyjaźnie / niewyjaśniona złość lub wściekłość / izolacja / uczucie odłączenia od mojego ciała / poczucie braku kontroli / myśli o samookaleczeniu / cięcia / myśli samobójcze / plany samobójcze / nadużycia / napaścią na tle seksualnym / śmiercią bliskiej osoby / __________).

To sprawia, że czuję się (nerwowy / niespokojny / pełen nadziei / zawstydzony / upodmiotowiony / proaktywny / dojrzały / świadomy / winny / __________), ale mówię ci to, ponieważ (martwię się o siebie / to wpływa na moją pracę szkolną / ma to wpływ na moje przyjaźnie / boję się / nie chcę się tak czuć / nie wiem co robić / nie mam nikogo, z kim mógłbym o tym porozmawiać / ufam ci / __________).

Chciałbym (porozmawiać z lekarzem lub terapeutą, psychologiem / porozmawiaj z moimi nauczycielami / porozmawiajmy o tym później / stworzyć plan, aby lepiej funkcjonować/ porozmawiać o tym więcej / znaleźć grupę wsparcia / __________) i potrzebuję Twojej pomocy.

Z poważaniem,
(Twoje imię__________)

Kiedy rozmawiać z rodzicami

Znajdź odpowiedni moment na rozmowę – zaplanuj go. Niech nie będzie to czas kiedy Ty lub Twój rodzic gdzieś się spieszycie lub wykonujecie bardzo ważną pracę. Zaplanuj ten czas. Umów się z rodzicami na rozmowę, poproś o zarezerwowanie dla Ciebie czasu od 30min do godziny. Sprawdź czy w wybranym czasie nie pojawi się coś rozpraszającego np. umówieni goście. Poproś rodziców o całkowitą uwagę, nie przeprowadzajcie tej rozmowy kiedy rodzic pracuje lub wykonuje inne obowiązki.

Jak rozmawiać o swoich problemach z rodzicami

Daj sobie prawo być zdenerwowanym. Pierwsza rozmowa o swoim zdrowiu psychicznym może być stresującym wydarzeniem, to normalne. Rozmawianie na tak wrażliwe tematy jest zwyczajnie trudne.
Przygotuj się. Zastanów się co chcesz konkretnie powiedzieć rodzicom – możesz napisać sobie plan rozmowy w punktach i z kartką przyjść na spotkanie.
Poinformuj, że ta rozmowa jest dla Ciebie bardzo ważna, poproś o poważne potraktowanie sprawy.

Nie musisz mówić wszystkiego

Mów tylko to co gotowy jesteś tu i teraz powiedzieć swoim rodzicom, pamiętaj nie musisz mówić im wszystkiego, niektóre rzeczy mogą być zbyt trudne lub krępujące na pierwszą rozmowę. Spodziewaj się pytań, wynikają one często z troski i chęci zrozumienia. Pamiętaj, że nie musisz na wszystkie odpowiadać, możesz powiedzieć, że na tą chwilę z różnych względów nie jesteś gotowy odpowiedzieć.
Postaraj się dokładnie wyjaśnić rodzicom przez co przechodzisz. Co czujesz, co się z Tobą dzieje, jak to wpływa na Twoje życie. Jeśli masz problem z nazwaniem objawów opisz je tak jak potrafisz swoimi słowami lub wesprzyj się informacjami znalezionymi online.

Twoje oczekiwania

Przed rozmową zastanów się czego oczekujesz od rodziców, jakiego wsparcia, jakich konkretnych działań, jakiej formy pomocy. Koniecznie im o tym powiedz, niektórzy rodzice mogą zwyczajnie nie wiedzieć jak Ci pomóc.

Poproś by słuchali, zrozumieli i nie oceniali

Zapytaj rodziców jak zrozumieli to co im przekazałeś. Zapytaj czy możesz liczyć na ich pomoc. Zapytaj jak i kiedy Ci pomogą.

W czasie rozmowy poproś rodziców aby na początku tylko Cię słuchali, aby dali Ci powiedzieć i nie przerywali. To pomoże Ci w zebraniu myśli i nie rozpraszaniu się.

Zdarzyć się może, że w stresie rodzice pochopnie ocenią Ciebie lub Twoje zachowanie, powiedz im aby nie oceniali Ciebie, że to dla Ciebie trudna sytuacja a oceny wcale nie są pomocne.
Jeśli jedna rozmowa nie wystarczy aby porozmawiać lub jedna rozmowa to zbyt wiele, poproś rodziców abyście przerwali rozmowę i powrócili do niej innym razem – ustalcie wspólny termin od razu. Proś o kolejną rozmowę dotyczącą Ciebie kiedy będziesz tego potrzebować.

Po rozmowie z rodzicami o swojej psychice

Po rozmowie…
Możesz odczuć ogromną ulgę, że otworzyłeś się i nie musisz już dźwigać tego ciężaru sam. Możesz dowiedzieć się, że osoba, z którą rozmawiasz, miała jakieś osobiste doświadczenie lub zna kogoś z rodziny, który przeszedł przez coś podobnego, to pomoże Ci poczuć się mniej samotnym.

Możesz też spotkać kogoś, kto nie rozumie. Możliwe, że Twoje oczekiwania dotyczące rozmowy nie spełnią się. Reakcja rodziców może być inna niż chciałeś. To może być zniechęcające. Jeśli Twoje problemy zostały zbagatelizowane lub pomoc o którą prosiłeś została odmówiona, spróbuj ponownie wyjaśnić jak Twój obecny stan wpływa na Twoje życie. Zaznacz raz jeszcze rangę problemu i wyraźnie powiedz, że potrzebujesz pomocy. Jeśli z jakiegoś powodu rodzic nadal nie chce Ci pomóc znajdź inną osobę, która może Ci pomóc. Nie poddawaj się w końcu walczysz o swoje szczęście i zdrowie.

Nie ignoruj swoich problemów i nie próbuj rozwiązywać ich sam na własną rękę.

Rozmowa jest pierwszym krokiem

Rozmowa jest pierwszym krokiem ku polepszeniu swojego samopoczucia i zdrowia psychicznego. Możesz być z siebie dumny i pogratulować sobie, że zrobiłeś dla siebie Tak wiele! Gratulacje !
Jedna rozmowa może nie wystarczyć, możliwe, że potrzebować będziesz jeszcze kilku rozmów, tak czasem się zdarza, to normalne.

Kolejnym krokiem jest przeniesienie rozmowy z domu do gabinetu profesjonalisty, lekarza psychiatry, psychologa lub terapeuty. Tu otrzymasz docelową diagnozę, pomoc i wskazówki jak dalej postępować. Ci specjaliści mogą pomóc dowiedzieć się, co dokładnie się dzieje i jak zacząć uzyskiwać potrzebną pomoc. Być może będziesz musiał porozmawiać z więcej niż jedną osobą, aby znaleźć kogoś, kto może być najbardziej pomocny.

Bądź cierpliwy, poprawa obecnego stanu nie raz wymaga czasu. Problemy ze zdrowiem psychicznym są powszechne i uleczalne. Czasem jednak proces leczenia bywa dłuższy niż się spodziewaliśmy i wymaga próbowania różnych form terapii i leczenia, ważne jest aby znaleźć odpowiedni dla siebie sposób, który jest skuteczny i działa najlepiej dla Ciebie, a to wymaga czasu.