Estimated reading time: 12 minutes

Czy krzyk to przemoc?

Czy krzyk jest przemocą; czy jest szkodliwy. W jakich sytuacjach najczęściej krzyczymy i dlaczego, no i co możemy z tym zrobić?

Inspirowane artykułem Asa Don Brown: Please Yell at Me -The effects of yelling and verbal abuse (za zgodą autora.)

Prawie każdy czasami krzyczy

Czy często krzyczysz ? Czy byłeś/as może ofiarą krzyku? Czy kiedykolwiek używałeś/as krzyku aby kogoś upomnieć lub zwrócić uwagę ? Czy kiedykolwiek zdarzyło Ci się niekontrolowanie krzyczeć?

Jeśli tak, to nie jesteś sam – duży procent naszego społeczeństwa po prostu krzyczy, czasami nawet nie zdając sobie z tego sprawy.

Skutki krzyczenia i utraty kontroli są poważne

Niestety skutki krzyku są negatywne i to dla obu stron: dla osoby krzyczącej i dla tej na którą krzyczymy. Choć chwilowy upust energii może dać ulgę i możliwe, że nasz cel np. sprawienie aby chłopak posprzątał brudne naczynia może jakoś tymczasowo się zrealizować to długofalowo nie rozwiązuje to sprawy (np. chłopak pewnie kolejny raz zostawi brudne naczynia w zlewie lub sam zacznie krzyczeć i wyniknie z tego niezła awantura).

Ponadto konsekwencje nie są po prostu tego warte. Takimi konsekwencjami może być: pogorszenie się relacji, stres i poczucie zagrożenia (przed kolejnym krzykiem) i cały wachlarz nieprzyjemnych emocji: poczucie winy, wstyd, upokorzenie, strach czy złość.

Krzyk jest zaraźliwy

Krzyczenie jest „zaraźliwe”, szczególnie jeśli chodzi o dzieci. Te bardzo szybko uczą się, że krzyk jest czymś normalnym i naturalnie zaczynają powtarzać te zachowania i same zaczynają krzyczeć.

Dzieci to wnikliwi obserwatorzy, widzą, że krzyk przynosi szybkie rezultaty więc same zaczynają stosować tę technikę aby osiągnąć swój cel.

Dezorientacja i dysregulacja emocji

Niestety najczęściej wtedy są karcone za to i w ten sposób są w kompletnej dezorientacji, która w szybkim tempie prowadzi do deregulacji emocji i zmianach widocznych w zachowaniu.

Krzyk zwyczajnie krzywdzi, nie rozwiązuje problemu, przynosi dużo negatywnych konsekwencji (w tym silny stres) i zbędne straty emocjonalne.

Krzyk i problemy psychiczne

Niedawne badanie w Journal of Child Development wykazało, że dzieci wychowane w środowisku, w którym krzyki są normą, są bardziej narażone na doświadczenie problemów na tle psychicznym.

Ponadto u dzieci, których rodzice i opiekunowie celowo wykorzystują krzyk jako źródło korekty i dyscypliny zdecydowanie zwiększa się ryzyko wystąpienia szeregu problemów natury psychologicznej: doświadczenie lęku, stresu i depresji oraz problemów behawioralnych.

Krzyk nie jest skuteczny

Naukowcy i klinicyści nie widzą korzyści płynących z używania krzyku.

Twierdzą, że krzyki mogą okazać się równie straszne, jak wszelkie inne formy nadużyć.
Ponadto odkryli, że krzyki rzadko eliminują lub łagodzą problem i sprawiają, że ustępujemy krzyczącym.

Krzyk często przynosi odwrotny efekt, pogarsza sytuacje i przyczynia się do wzrostu napięcia.

Nasz organizm również nie jest odporny na krzyk.
W chwili kiedy ktoś na nas krzyczy, nasze serce bije szybciej, organizm zaczyna produkować większą ilość hormonu stresu (kortyzolu), mózg dostaję informację, że znajduje się w pewnym zagrożeniu i przygotowuje się do obrony poprzez ucieczkę lub atak.

Osoba która doświadcza krzyku ma prawo zwyczajnie bać się i odczuwać strach. Strach i nieprzyjemne emocje mogą aktywować, że osoba doświadczająca krzyku sama zacznie krzyczeć.

Krzyk szkodzi relacji i nie przynosi zamierzonego efektu. Sprawia, że konstruktywna komunikacja nie może się odbywać. Niszczy zaufanie, poczucie bezpieczeństwa i bliskość w relacjach.

Pomimo negatywnych skutków, nadal krzyczymy. Dlaczego ?

Dla wielu niestety uzasadnione jest krzyczeć, wrzeszczeć, poniżać i przezywać. Krzyczenie jest powszechnym zjawiskiem. Jako społeczeństwo usprawiedliwiamy krzyk, tłumacząc go czasem troską i ochroną.

W rzeczywistości rzadko zdarza sytuacja, w której krzyczenie jest tak naprawdę uzasadnione.

W jakich sytuacjach ludzie niesłusznie uzasadniają krzyk?

Klasyczne mity dotyczące krzyku

Oto lista mitów -w które niestety wierzy część społeczeństwa! rzekomo „uzasadniających” krzyk :

korekta i dyscyplina rodzicielska;
trenerzy, nauczyciele lub instruktorzy chcą motywować swoich uczniów;
nagana i korekta przez np. przez pracodawcę;
przyciąganie uwagi;
zademonstrować swoją wyższość nad innymi;
wzbudzać emocje;
osiągnąć określony cel/wynik;

Czasami naprawdę ciężko się opanować

W życiu napotykamy na masę problemów i sytuacji które sprawiają, że emocje sięgają zenitu.

Niedomówienia, konflikty interpersonalne i te w pracy wręcz prowokują do utraty kontroli i puszczenia swoich emocji z wodzy.

Czasami naprawdę trudno jest rozmawiać spokojnie, prosić o coś lub na poziomie rozwiązać dany problem, dodatkowo utrudniają to nasze silne emocje.

Jednak odczuwanie silnych emocji i bardzo trudne sytuacje nie są powodem do wrzasków.
Krzykami nie polepszymy sytuacji, nie rozwiążemy sedna problemu, co gorsza sytuację możemy zaostrzyć i skomplikować.

Kara NIE DZIAŁA

Jako ludzie, działamy pod wpływem emocji, bywamy impulsywni i konfrontacyjni. Kiedy trudności i problemy często pobudzają nas do działania, tak krzyki rzadko pozytywnie inspirują i motywują. Wyjaśnia to psychologia wzmocnień : podczas próby motywowania poprzez negatywne wzmocnienie, bodziec (krzyk) wywołuje jedynie silne, nieprzyjemne emocje (a kara nie działa).

Jeśli motywujemy poprzez pozytywne wzmocnienie i zachętę, mamy większe szanse na zadowalającą i pozytywna zmianę widoczną w środowisku.

Karcenie innych

Poprzez krzyk często podporządkowujemy sobie innych. Działanie krzyku w tym przypadku przypomina mechanizm działania przemocy i stosowania kar, ponieważ, celem kary cielesnej jest również celowe i surowe sprostowanie danego zachowania.

Krzyk ma złożoną formę polegającą na dychotomii celów. Wrzask może być wykorzystywany jako źródło nagany i kary; może być wykorzystywany jako źródło emocji, może być wykorzystany do zwrócenia uwagi na zagrożenie, ryzyko lub do powiadomienia o zagrożeniu i w tym przypadku to inny rodzaj krzyku, rozumiany raczej jako instynktowne zaalarmowanie o czymś ( np. Uwaga jedzie auto! ) .

Wrzask to znęcanie się

Wrzask rzadko jest pojedynczym, jednorazowym wydarzeniem. Ludzie, którzy decydują się krzyczeć, wielokrotnie używają krzyku jako formy uwarunkowania innych, wpływania na innych oraz wymuszania na innych spełniania własnych oczekiwań i pragnień. Takie uwarunkowanie stosuje się zazwyczaj w celu zyskania czyjegoś posłuszeństwa lub podporządkowywanie innych sobie.

Krzyczenie w formie korekty jest zawsze niepotrzebne, mało skuteczne i ponadto męczące. Jako psycholog bez wahania mogę stwierdzić, że krzyczenie psuje ludzkiego ducha, niszczy wewnętrznie osobę przyjmującą krzyk. Niestety w większości przypadków wrzask jest napadem złości wyrzucanym przez jedną osobę i przyjmowanym przez drugą. Wrzask śmiało porównać można do każdego innego aktu znęcania się, mechanizm jest dokładnie taki sam.

Krzyk NIE jest OK

Czy słyszałeś kiedyś następujący wierszyk dla dzieci? „Kije i kamienie mogą połamać moje kości, ale słowa nigdy mnie nie skrzywdzą.” Chociaż kije i kamienie faktycznie mogą połamać twoje kości to w miarę szybko można je złożyć i wyleczyć w przeciwieństwie do strat emocjonalnych i psychologicznych. Bo to właśnie z nimi większość ludzi nie potrafi sobie poradzić i potrzebuje profesjonalnego wsparcia.
Naprawdę nie wszystkie krzyki są niedopuszczalne. Krzyczenie w celu poprawiania kogoś, umniejszania, dyskredytowania, zwracania uwagi jest nie do przyjęcia, nie może być w żadnym przypadku akceptowalne. Klinicyści twierdzą, że wrzask jest jedną z najbardziej rażących form wściekłości. Wściekłość pojawia się, gdy nie panujemy nad sobą i zachowujemy się agresywnie. Krzyczymy, gdy nie mamy innych znanych alternatyw gdy nie panujemy nad sobą i nie potrafimy zachować się w bardziej umiejętny sposób.

Krzyk nie wywiera skutków

Krzyk jako zdobycie przewagi czy osiągniecie celu jest metodą skuteczną jedynie tymczasowo. Używanie krzyku jest formą łatwiejszą dla nas, prościej jest nakrzyczeć niż użyć innych sposobów i na przykład pójść na kompromis. Niestety zdobywanie przewagi i osiąganie swoich celów krzykiem jest pozorne. Krzyk nie oznacza przewagi czy siły to ( jeśli już oceniamy ) oznaka słabości, nie radzenia sobie z własnymi silnymi emocjami, brak kontroli siebie i nie posiadanie umiejętności radzenia sobie ze stresem czy umiejętności interpersonalnych takich jak na przykład konstruktywna rozmowa.

Jak Krzyczymy? Po co krzyczymy ?

Istnieje kilka różnych stylów krzyku i powodów dlaczego krzyczymy. Krzyczymy często gdy jesteśmy podekscytowani, zaskoczeni, zachwyceni lub kiedy bardzo cierpimy. Wrzeszczeć możemy w chwili przypływu nagłej inspiracji, kiedy coś wygraliśmy lub przegraliśmy. Krzyczeć możemy też kiedy brakuje nam pewności siebie czy samokontroli. Krzyczymy kiedy chcemy kogoś ostrzec lub komuś zagrozić. Krzyczeć możemy mając dobre intencje i zamiary jednak wrzask nigdy nie jest dobrą formą komunikacji nawet jeśli chcemy dobrze.

Jakie wyróżniamy style krzyczenia ?

Krzyk jako ostrzeżenie.

Podnosimy głos kiedy chcemy uchronić kogoś przed zbliżającym się niebezpieczeństwem. Nasz krzyk jest w tym przypadku wskaźnikiem zbliżającego się zagrożenia, jest jakby alarmem np. „Amando, uważaj na spadające drzewo!”

Krzyk jako prośba o pomoc.

Tu podnosimy głos aby zostać zauważeni i aby otrzymać pomoc. Wołamy aby uniknąć wypadku, jakiegoś tragicznego zdarzenia. Przykładem takiego krzyku może być: „Pomocy, upadłem i nie mogę wstać!”

Krzyk jako groźba.

To forma przemocowa, emocjonalnie szkodliwa to akt agresji i psychicznego znęcania się. To rażąca forma krzyku, nieakceptowalna. Krzycząc grozimy, wymuszamy a nawet szantażujemy. Przykładem takiego krzyku może być: „Jeśli zrobisz to jeszcze raz, nie będę twoim przyjacielem”.

Krzyk jako kara lub zwracanie uwagi.

To forma kiedy emocje przejmują kontrolę. Motywem do krzyku jest przywrócenie dyscypliny i ustanowienie określonego ładu i porządku. Ten rodzaj krzyku często stosują rodzice zwracając się do swoich dzieci. Rodzice często wybierają krzyczenie jako sposób na zaprowadzenie dyscypliny, często wtedy kiedy nie znają innego sposobu lub nie mają kontroli nad daną sytuacją. Często krzyk pojawia się kiedy rodzice nie widzą innego wyjścia z sytuacji, są przytłoczeni i bezsilni. Krzyczą kiedy druga strona zdaje się nie słuchać lub nie odpowiada zgodnie z postawionymi oczekiwaniami.

Krzyk jako wyuczone zachowanie

Krzyk jest w tym przypadku czymś automatycznym, codziennym, znaną i praktykowaną formą komunikacji. Osoba, która krzyczy najprawdopodobniej nie zdaje sobie z tego do końca sprawy. Najczęściej są to osoby, w których domach, gdzie dorastali krzyk był naturalnym zachowaniem, naturalną metodą na osiąganie celów i przekonywania do swoich racji. Krzyk jest jedynym poznanym sposobem na radzenie sobie ze stresem i trudnymi sytuacjami.

Korzyści z nie krzyczenia. Unikanie krzyku = poczucie siły

Warto wiedzieć, że unikanie krzyku nie oznacza, że jesteśmy słabi, liberalni lub brakuje nam osobistej siły ! Jest dokładnie przeciwnie. Unikając krzyku, jesteśmy w stanie kontrolować siebie i być kompetentni w trudnych dla nas sytuacjach.

Badania jasno i definitywnie pokazują, że krzyczenie wiąże się z problemami niższej samooceny u dzieci. Jeśli unikniemy krzyczenia, celowo wybieramy alternatywną i zdrowszą formę komunikacji. Okazujemy wyższy stopień szacunku tym, z którymi rozmawiamy. Kiedy mamy własną samokontrolę, jesteśmy w stanie zdrowy sposób zarządzać, kierować i wymagać od innych.

Krzyk vs stanowczy głos

Rozróżnienie między krzykiem a podniesionym głosem może okazać się trudne. Wrzask jest charakterystyczny dla surowej i szorstkiej formy komunikacji. Podniesiony głos jest stanowczym, ale wspierającym głosem. Ważne jest, aby wiedzieć, że możemy być stanowczy, wspierać i decydować bez angażowania się w krzyki. Wrzeszczenie jest poniżające, wrogie i karzące.

Kiedy czuję silny Impuls do krzyku mówię STOP

Kiedy nachodzą Cię bardzo silne emocje, masz natłok myśli i czujesz, że zaraz wybuchniesz krzykiem. Spróbuj użyć nowej umiejętności radzenia sobie z silnym stresem w kryzysach.

STOP. To jedna z umiejętności DBT. Jest naprawdę skutecznym sposobem w chwili kiedy czujemy bardzo silny impuls do krzyku. Jak z każdą umiejętnością, zaczyna ona działać tak jak chcemy kiedy odpowiednio dużo czasu poświęcamy na jej praktykę.

STOP

S stop. Zatrzymaj się. Dosłownie w miejscu w którym stoisz zatrzymaj się, nie rób kroku w żadną stronę. Nic nie mów, nic nie rób. Twoje emocje mogą zmuszać Cię do krzyku bez zastanowienia. Nie daj się kontroluj sytuację.
T trzymaj dystans. Zrób krok w tył. Jeśli nie możesz to zrób przerwę. Weź głęboki oddech. Nie pozwól aby emocje zmusiły Cię do krzyku.
O obserwuj. Zauważ co się dzieje w Tobie i na zewnątrz. Jakie masz myśli? Co czujesz? Co się dzieje wokół Ciebie? Na czym się skupiam? Co chcę osiągnąć? Co teraz robią inni?
P postępuj uważnie czyli perspektywa i praktykowanie tego co działa. Spójrz na obecną sytuacje z innej perspektywy: muchy na ścianie, z perspektywy 10 lat, z perspektywy innych ludzi. Czy jest inny sposób patrzenia na tą sytuację? Czy można rozwiązać ją inaczej niż krzykiem? Jak inaczej mogę sprawić aby ktoś mnie wysłuchał lub spełnił moją prośbę ?

Co robić aby nie doprowadzić do krzyku ?

Jeśli Twoje emocje opadły choć trochę a Twój impuls do krzyku jest słabszy spróbuj innych form komunikacji, konkurencyjnych do krzyku.

Rozmowa, choć trudna i bardzo emocjonalna nie musi kończyć się krzykiem.

Co więc zamiast krzyku ? Jak inaczej prowadzić rozmowę i skutecznie komunikować się z innymi ?

Praktykuj AKTYWNE SŁUCHANIE.

Pamiętaj aby całkowicie i z troską angażować się w rozmowę. Bądź uważny, skupiony na rozmówcy, nie zajmuj się innymi rzeczami podczas rozmowy.

BĄDŹ EMPATYCZNY.

Spróbuj nawiązać kontakt z drugą osobą. Bądź świadom zarówno swoich uczuć, doznań z ciała, emocji i pragnień jak i emocji i odczuć drugiej osoby.

MÓW SPOKOJNIE I DELIKATNIE.

Mów będąc pewnym siebie i stanowczym jednocześnie głosem spokojnym, wyraźnym i łagodnym.

BĄDŹ SWIADOM SWOJEJ POSTAWY CIAŁA.

Zwracaj uwagę na przekazywanie przez Ciebie komunikaty niewerbalne płynące z Twojego ciała. Możesz zwrócić uwagę na dłonie, czy nie są ściśnięte w pięści czy twoja postawa ciała jest otwarta lub zamknięta ?

BĄDŹ WSPIERAJĄCY.

Unikaj oceniania i krytycznych stwierdzeń. W razie potrzeby zapewnij wsparcie emocjonalne i zachęcaj do rozmowy.

BĄDŹ BEZPOŚREDNI.

Nie ukrywaj swoich pragnień i oczekiwań. Mów o nich wprost. Daj sobie przestrzeń na posiadanie wątpliwości.

UZNAJ SWOJE OSOBISTE OGRANICZENIA.

Unikaj przebywania w środowiskach, w których nie czujesz się pewnie lub brakuje ci umiejętności interpersonalnych. Nie bój się unikać środowisk w których wiesz, że nie dasz rady zachować kontroli.

BĄDŹ WRAŻLIWY.

Pozwól innym zobaczyć twoje uczucia i emocje. Daj sobie możliwość popełniania błędów i przyznania się do własnych pomyłek i błędnych osądów. Przyznanie się do błędu jest wyrazem dojrzałości i przyjmowaniem odpowiedzialności za siebie samego.

ZAWSZE BĄDŹ PEWNY.

Zawsze pamiętaj o swojej osobistej wartości i nie trać pewności siebie nawet jak inni krzyczą i tracą kontrolę. Skoncentruj się na próbie usunięcia wszelkich wątpliwości, obaw lub niepewności, jakie może doświadczyć inna osoba.

UMACNIAJ.

Kiedy wspieramy innych, dajemy im szansę i siłę do dokonywania mądrych wyborów. Pomagamy im skutecznie się komunikować poprzez dawanie im informacji zwrotnych.

BĄDŹ UWAŻNY.

Kiedy kontaktujesz się z innymi, pamiętaj o swojej postawie bądź świadom siebie. Pomocne w tym mogą być: uważne oddychanie, ćwiczenia medytacji lub modlitwa.

To wszystko wymaga czasu i cierpliwości

Nowe umiejętności komunikacji są skuteczne lecz ich wdrożenie i pozytywne efekty mogą pojawić się dopiero po jakimś czasie. Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne stwierdza, że „Wprowadzanie pożądanych zmian wymaga czasu i zaangażowania, ale na pewno dasz radę. Pamiętaj tylko, że nikt nie jest idealny. Od czasu do czasu będziesz mieć wpadki.

Bądź dla siebie dobry; drobne błędy na drodze do twoich celów są normalne i w porządku. Postaraj się odzyskać siły i powrócić na właściwe tory.” Warto wyznaczać sobie świadome cele, możliwe do osiągnięcia. Wyznaczanie celów rozmowy pomoże nam skupić się na pozytywności, produktywności i zastosowaniu nowych metod komunikacji z innymi.

Zamiast karcić, inspiruj i motywuj

Każdy z nas zawsze powinien szukać form komunikacji, które podnoszą na duchu, inspirują, zachęcają i wspierają. Nawet jeśli zwracamy komuś uwagę róbmy to tak aby jednocześnie wspierać i uspokajać. Upewnij się, że oczekujesz od drugiej osoby możliwych do spełnienia rzeczy. Zachęcajmy i wzmacniajmy poczucie odpowiedzialności i dumy z zrealizowanych celów.
Bądź uważny i odpowiedzialny za swoje słowa. Kiedy celowo skupiamy naszą uwagę na dobru innej osoby, ponownie kierujemy nasze myśli na pozytywne aspekty tej osoby. Zawsze bądź pewien, że akceptujesz drugą osobę i siebie samego. Wzbogaci życie tych, z którymi współdziałasz, a także własne.