Jak naprawić związek: prawdziwe słuchanie

1 umiejętność – SŁUCHANIE

Jak chyba wszyscy wiemy, związki intymne z drugą osobą mogą być zarówno źródłem najsilniejszych ludzkich radości jak i bólu. Miłość zaczyna się od wielkiej nadziei, poczucia przynależności, bezpieczeństwa, bezwarunkowej akceptacji, niekończącej się namiętności i wiecznej więzi.
Niestety ta nadzieja koliduje z realiami, np. nasze potrzeby nie pasują do siebie, gniew nas dzieli a, oceny niszczą akceptację.
Co zatem sprawia, że intymność działa? Niektórzy mówią, że jest to siła nadziei, siła Twojego zaangażowania, jako taka. Inni mówią, że jest to kwestia szczęścia, że znaleźliśmy tą odpowiednią osobę. Jeszcze inni twierdzą, że trzeba mieć pasję, podobne zainteresowania lub wartości.
Autorzy książki Couple Skills na podstawie której jest ten artykuł (oraz nadchodząca seria), po przebadaniu setek związków, doszli do wniosku, że ludzie mający dobrze funkcjonujące związki intymne, posiadają pewne umiejętności, którymi będziemy się dzielić w naszym cyklu umiejętności dla par.

Aktywne Słuchanie

Zacznijmy od aktywnego słuchania. Tak naprawdę bardzo trudno jest słuchać swojego partnera/partnerki. Dużo łatwiej jest układać scenariusze w swoich myślach, filtrować niebezpieczne ’’znaki’’, gromadzić dowody potwierdzające własne opinie, wydawać sądy itp. Natomiast słuchanie jest najważniejszą ze wszyskich umiejętności komunikacji, która pozwala stworzyć i utrzymać intymność w związku. Kiedy słuchasz, lepiej rozumiesz swojego partnera/partnerkę, pozostajecie w harmonii, jesteś bardziej zadowolony/a ze swojego związku i bez czytania w myślach wiesz, dlaczego Twój partner/partnerka coś robi, bądź myśli.

Słuchanie wymaga zaangażowania i pochwały, gdzie zaangażowanie oznacza zrozumienie i empatię, by porzucić własne potrzeby, czy uprzedzenia, by móc spojrzeć na własny związek oczami swojego partnera/partnerki.
Słuchanie jest pochwałą partnera/ki, gdyż mówi ‚’’Zależy mi na Tobie. Pragnę wiedzieć co myślisz, czujesz i czego potrzebujesz’’.

Aktywne Słuchanie: historia

Aktywne słuchanie jest techniką wprowadzoną i było nauczane przez Carla Rogersa (1951). Technika identyfikacji i pokonywania swoich blokad do słuchania została rozwinięta przez McKay, Davies i Fanning (1983). Ćwiczenie komunikacji zwrotnej, w której to ma się za zadanie zamieniać rolę mówca-słuchacz, było wykorzystywane w terapii par przez Dattilio i Padesky (1990).

Aktywne Słuchanie: teoria

Słuchanie jest czymś dużo więcej niż jedynie bycie cichym/ą, kiedy Twoja druga połowa się wypowiada. Prawdziwe słuchanie różni się w zależności od Twoich intencji. Jeżeli Twoją intencją jest zrozumienie, cieszenie się, uczenie się lub pomoc partnerowi/ce, to faktycznie słuchasz 🙂

Dla wielu par, prawdziwe słuchanie jest rzadkością. Zazwyczaj oddają się one pseudosłuchaniu. Pseudo-słuchając nie masz chęci zrozumienia, czerpania z tego przyjemności, nauczenia się czegoś lub pomocy. Twoje intencje są zakłócone przez jeden z wielu bloków, które są wymienione poniżej. Czytając je po kolei, zastanów się, które z nich stoją na drodze w słuchaniu Twojego partnera/ki.

Bloki na drodze słuchania

Czytanie w myślach – kiedy lekceważysz lub nie ufasz temu, co mówi Twój partner/ka. Zamiast tego zastanawiasz się i głowisz ‚’’co on/a tak naprawdę miał/a na myśli’’.
Czytając w myślach przykładasz zbyt wielką wagę do małych subtelności takich jak np. ton głosu, wyraz twarzy, czy postawa ciała, ignorując zarazem treść wypowiedzi swojego partnera/ki, na rzecz własnych wniosków i odczuć.
Czytanie w myślach jest śmiertelne dla intymności z tego względu, że ignoruje oczywistość, a górę bierze wyobraźnia.
Olek mówi do Oli ‚’’Myślę że bardzo ładnie wyglądasz w obu sukienkach – załóż którąkolwiek’’. Na co Ola mówi sobie‚’’On naprawdę myśli sobie, że jestem taka chuda i płaska, że będę wyglądać fatalnie we wszystkim, co założę’’.

Układanie scenariuszy – czasami jesteśmy tak pochłonięci powtarzaniem w myślach, co zaraz powiemy, że tak naprawdę nie słyszymy, co mówi druga osoba i powtarzamy sobie w myślach‚’’Ja powiem to, na co mój partner/ka powie to i tamto, a ja odpowiem to…’’.
Zuzia mówi Zenkowi, że on zawiezie ich syna na lekcje pianina w sobotę, ale Zenek nie słucha. On powtarza w myślach wszystkie argumenty dlaczego nie może tego zrobić, bo chce iść na mecz piłki nożnej. W związku z tym, że nie słucha, nie słyszy obaw Zuzi, że nie spędza więcej czasu z ich synem.

Filtrowanie – oznacza słuchanie pewnych rzeczy, a nie słuchanie innych. Możesz słuchać tak zwanych ’’znaków’’ że partner/ka czuje złość, smutek czy lęk i totalnie się wyłączać, kiedy partner/ka czuje się w porządku i nie oczekuje odpowiedzi na żadne emocjonalne problemy.
Filtrowanie może również działać, aby wykluczyć rzeczy, których nie chcemy słyszeć. np. dopóki partner nie zacznie mówić o teściowej, o Twoim spożywaniu alkoholu lub przeprowadzce.

Ocenianie – oznacza, że przestałeś słuchać swojego partnera/ki z powodu negatywnego osądu lub, że słuchasz tylko w celu przypisania winy lub negatywnej łatki. Jeśli myślisz, że Twój partner/ka jest głupi, zwariowany, przestajesz automatycznie słuchać lub słuchasz jedynie nowych dowodów potwierdzających Twoją ocenę.
Robert uważa, że Radek jest egoistą w związku z tym rzadko, kiedy słuchał, kiedy ten mówił o sobie. Ta negatywna ocena nie pozwoliła Robertowi, tak naprawdę poznać, jaki jest Radek.

Fantazjowanie – umówmy się, każdego uwaga czasami błądzi. Kiedy jesteś w związku przez długi okres czasu, jest wyjątkowo łatwo przestać słuchać drugiej strony i zanurzyć się we własne fantazje. Jeśli coraz trudniejsze staje się słuchanie swojego partnera/ki, może to oznaczać, że unikasz kontaktu lub niewygodnych tematów.
Antek zawsze słuchał opowieści Ani jak spędzała czas na siłowni. Ostatecznie zdał sobie sprawę, że czuje złość, że Ania tak wiele godzin spędza na siłowni i zaczął fantazjować, unikając skonfrontowania z nią swojej frustracji.

Dawanie rad – kiedy Twój partner/ka ma rzadko kiedy czas by dokończyć zdanie, bo Ty właśnie mu przerywasz udzielając rady. Twoje dążenie do znalezienia rozwiązania i Twoja chęć naprawienia wszystkiego, zagłusza potrzebę Twojego partnera/ki bycia po prostu wysłuchanym/ą.
Kiedy Adam mówi Ewie o swojej frustracji i przygnębieniu swoją pracą, ona zaczyna ‚’’Musisz się zastanowić nad zmianą branży. Dlaczego nie pójdziesz do headhuntera? Mógłbyś umówić kilka spotkań z HRami innej firmy, żeby sprawdzić jakie masz szanse.’’ Adam czuje się jeszcze bardziej przygnębiony swoją sytuacją – to czego potrzebował to zrozumienie i pozwolenia na bycie zdołowanym w tym właśnie momencie (uprawomocnienie).

Sparing – czyli, kiedy tylko słuchasz kontrargumentów, wykłócasz się lub dyskutujesz, przyjmujesz pozycję obronną nie słuchając, co tak naprawdę mówi Twój partner/ka mówi. W konfliktowych relacjach, sparing jest najczęściej stosowaną strategią komunikacji.
Kiedy Ula zaczyna temat dzieci lub pieniędzy, Julek zaczyna swoją stałą śpiewką niezależnie od tego, że Ula chce musz przedstawić nowy pomysł. Julek jest tak kłótliwy, że nie jest w stanie słuchać.

Monopol na rację – ten blok chroni Cię przed słyszeniem czegokolwiek, co sugeruje, że nie jesteś idealny/a. Aby uniknąć jakiejkolwiek sugestii że się mylisz, kłamiesz, krzyczysz, zmieniasz temat, usprawiedliwiasz się, oskarżasz lub w inny sposób walczysz z krytyką.
Ela wyraża swoje zaniepokojenie otwierając kolejny list z upomnieniem zapłaty i pyta Edmunda czy zapłacił rachunek za prąd. On uznał to za krytykę i stwierdził, że płacenie rachunków na czas jest głupie ’’nie ma co się śpieszyć, poczekają, w razie czego zapłacimy odsetki’’. Edmund nigdy nie usłyszał jak Ela się martwi, tym że dostają coraz więcej ponagleń.

Wypadanie z torów – zmiana tematu lub żartowanie, kiedy rozmowa staje się zbyt osobista lub zagrażająca. W wyniku wprowadzenia w niepewność lub za pomocą humoru unikasz słuchania poważnych obaw swojego partnera.
Zosia mówi Ani, że ta powinna pić mniej alkoholu i chodzić wcześniej spać, na co Ania obraca to w żart mówiąc ’’Hej, będąc tak zestresowana swoją pracą bym zwariowała gdybym nie piła. Tyko w nocy mogę się zrelaksować’’.

Łagodzenie – na wszystko zbyt szybko się zgadzasz. Kiedy Twój partner/ka okazuje swoje wątpliwości, irytację, Ty mówisz ’’ Tak…masz rację…wiem…przepraszam…naprawię to…’’. Jesteś tak pochłonięty/a byciem miłym/ą, wspierającym/ą lub ugodowym/ą, że nie dajesz wystarczająco czasu swojemu partnerowi/ce żeby wyraził/a swoje myśli.
Monika trzy razy próbowała wytłumaczyć Mateuszowi jak bardzo jest sfrustrowana, że jego trzy samochody zaparkowane przy wjeździe blokują wyjazd z domu. Na co on ją bardzo przeprasza i przestawia kolejno każdy samochód, ale nigdy nie usłyszał, że tak naprawdę go prosi, żeby je sprzedał skoro ich nie używa.

Ćwiczenie Słuchania

Patrząc na wszystkie powyższe bloki, zastanów się proszę i opisz trzy sytuacje, kiedy komunikacja została zakłócona pomiędzy Tobą a Twoim partnerem/ką. Zwróć uwagę, które z powyższych bloków stanęły na przeszkodzie słuchania swojego rozmówcy. Może się okaże, że nie był to jeden, ale dwa czy trzy bloki w trakcie jednej rozmowy.
A teraz mały eksperyment! 🙂
W ciągu najbliższych dwóch dni, zwróć uwagę, jak często używasz swoich ulubionych bloków. Przeanalizuj każdą rozmowę z partnerem.

Których bloków używasz najczęściej?
Czy sytuacje są podobne?
Jakiego tematu jest Ci najtrudniej słuchać?
Czy blokujesz innych ludzi tak samo jak swojego partnera?
Czy Twoja większa świadomość słuchania bloków zmieniła Twój typowy styl słuchania?

Kiedy zdasz sobie sprawę ze swoich stylów słuchania, możesz poczuć złość lub irytację. Możesz postanowić przestać czytać w myślach i zauważyć, że zaczynasz układać scenariusze. Możesz również zauważyć, że zaczynasz słyszeć lub dzielić się informacjami o których nigdy byś nie pomyślał/a że możesz rozmawiać. Proszę nie złość się. Następne ćwiczenie da Ci potężne narzędzie słuchania, za pomocą, którego zmienisz swoje bloki.
Ale o tym już w krótce. 🙂

na podstawie: „COUPLE SKILLS SECOND EDITION” Matthew McKay, Patrick Fanning, Kim Paleg