Samobójstwo. Jak pomóc osobie, która chce popełnić samobójstwo

Najczęściej nie chcemy faktycznie umrzeć, pragniemy by ten ból w końcu się skończył.

Niech ten ból się skończy!

Zwykle osoby, które próbują się zabić, robią to, by zakończyć swój ból. Nie chcą umierać. Dlatego pomoc jest możliwa, nie chodzi tutaj o zniknięcie ze świata dla samego zniknięcia, chodzi o zakończenie cierpienia, bólu, czasami samotności, czy innych problemów.

Prewencja samobójstwa zaczyna się od zwracania uwagi na sygnały ostrzegawcze. Nie wolno ich ignorować czy bagatelizować. Nigdy nie wiemy kto popełni samobójstwo, a kto go nie popełni. Dlatego:

Nie zamiataj tematu pod dywan, otwarta rozmowa może uratować życie!

Samobójstwa w Polsce wciąż bagatelizowane

Rocznie 800 tysięcy ludzi świecie umiera z powodu samobójstw, tak wiele osób nie widzi innego wyjścia ze swojej sytuacji. Piętnaście osób dziennie popełnia w Polsce samobójstwo W 2017 roku 2 razy więcej osób popełniło samobójstwo niż zginęło w wypadkach drogowych; Jesteśmy też w czołówce Unii Europejskiej, jeśli chodzi o samobójstwa dzieci i młodzieży. W 2017 roku trzy razy więcej prób samobójczych – 7-12 lat i dwa razy więcej u dzieci i nastolatków 13-18 lat (w porównaniu z 2016) (ciekaweliczby)

Tak wiele osób nie może wytrzymać swojego cierpienia i bólu.

Telefony Kryzysowe

całodobowa linia wsparcia z chatem i telefonem 800 70 2222 dyżurują psychologowie!

dzieci i młodzież 116111 (czynne w godzinach: 12-2.00)

fora internetowe: przyjaciele, psychiatria, ABC-zdrowie

dorośli 116 123 (czynne w godzinach: 14-22, pon-niedz, oprócz świąt)

wsparcie dla osób w żałobie:  800 108 108 (czynne w godzinach: 14-22)

CAŁODOBOWE pogotowie duchowe, wsparcie kapłanów

Ośrodki Interwencji Kryzysowej (OIK) darmowa pomoc psychologiczna

CAŁODOBOWY telefon zaufania 815 346 060

strona samobójstwo.pl  z listą numerów

telefony zaufania i linie wsparcia na forum przeciwdepresji

więcej telefonów zaufania (również całodobowe) w podziale na regiony

jeszcze więcej telefonów zaufania

telefony zaufania

kolejna lista telefonów

MITY NA TEMAT SAMOBÓJSTW

NIEPRAWDA: Ludzie, którzy mówią o popełnieniu samobójstwa, tak naprawdę nie są w stanie się zabić.
Prawie wszyscy, którzy popełniają samobójstwo, lub próbują to zrobić, zostawiają znaki ostrzegawcze. Nie IGNORUJ grożenia samobójstwem!!! Oświadczenia takie jak „Będzie ci przykro, kiedy umrę”, „nie widzę innego wyjścia z sytuacji”, „mam dość, tego wszystkiego”, „nie dam już dłużej rady” — nie ważne, jak żartobliwie powiedziane czy rzucone między wierszami mogą sugerować poważne zamiary samobójcze. Podkreślam raz jeszcze: nie wiemy kto samobójstwo popełni a kto nie, wiemy jednak, że Polska przoduje w Europie pod względem samobójstw.

NIEPRAWDA: Każdy, kto próbuje się zabić musi być szalony.
Większość osób, które popełniają samobójstwo (lub próbowały, to zrobić) nie są szalone czy psychotyczne. Mogły być wyprowadzone z równowagi, doznały ogromnej straty, przeżywały żałobę, depresję, desperację, ekstremalny stres, emocjonalny ból, ale nie są to objawy choroby psychicznej. NIEPRAWDA: Jeśli osoba jest zdeterminowana by się zabić, nic jej nie powstrzyma.
Nawet najbardziej zdesperowana osoba, ma mieszane uczucia na temat samobójstwa, wahając się do ostatniej chwili, pomiędzy wolą życia, a wolą śmierci. Większość osób pragnie żyć, ale nie są w stanie wytrzymać bólu. Sam impuls do zakończenia cierpienia w tak drastyczny sposób, zwykle nie trwa wiecznie. Po jakimś czasie przechodzi.

NIEPRAWDA: Osoby, które popełniają samobójstwo, to takie, które nie chciały poszukać pomocy dla siebie.
Badania wskazują, że więcej niż połowa osób, które umarły z powodu samobójstwa, szukały pomocy medycznej 6 miesięcy przed śmiercią.

NIEPRAWDA: Jeśli porozmawiam z kimś o samobójstwie, to jeszcze naprowadzę go na ten pomysł.

Nie dasz osobie, która myśli o samobójstwie pomysłu, która ona sama już rozważa. Wręcz odwrotnie, otwarta dyskusja na ten temat, jest jedną z bardziej pomocnych rzeczy, jaką możesz zrobić.

Znaki Ostrzegawcze Samobójstwa

Większość osób daje sygnały ostrzegawcze, poszlaki, które mają wskazywać na ich intencje. Najlepszą metodą zapobiegania, jest ich rozpoznanie i prawidłowa reakcja.
Jeśli uważasz, że ktoś bliski może myśleć o samobójstwie nie wahaj się okazać mu troskę, sympatię, skierować go do dobrego psychologa.

ZNAKI OSTRZEGAWCZE SAMOBÓJSTWA

• Mówienie o samobójstwie: mówienie o zabiciu się, śmierci, zrobieniu sobie krzywdy: „Wolałbym, walałabym nigdy się nie urodzić”, ” Jeśli znowu się zobaczymy”, „Zasnąć i nigdy się nie obudzić”.
• Szukanie śmiercionośnych narzędzi: szukanie dostępu do leków, broni, jakichkolwiek narzędzi, które mogą umożliwić zabicie się.
• Zaabsorbowanie śmiercią, niezwykłe skupienie się na śmierci, umieraniu, przemocy, pisanie wierszy, opowiadań na te tematy.
• Brak nadziei na przyszłość, uczucia beznadziei, bycia w potrzasku, przekonanie, że nigdy nie będzie lepiej, „Nie ma wyjścia z tej sytuacji”, „Dłużej nie dam tak rady”.
• Nienawiść do siebie, uczucia bezwartościowości, winy, wstydu, nienawiści do siebie, poczucie bycia ciężarem „byłoby wam/tobie łatwiej beze mnie”.
• Uporządkowanie swoich spraw, zrobienie testamentu, oddanie swoich własności, uporządkowanie spraw rodzinnych.
• Pożegnanie, niespodziewane odwiedziny u znajomych, rodziny, przyjaciół, żegnanie się (jakby na zawsze).
• Oddalenie się, odizolowanie się od rodziny i przyjaciół, pragnienie bycia samemu.
• Destrukcyjne zachowania, wzmożone używanie alkoholu i narkotyków, niebezpieczna jazda samochodem, niebezpieczny seks, ryzykowne zachowania, jakby ktoś miał pragnienie śmierci.
• Nagłe odczucie spokoju: nagłe odczucie spokoju i radości po ekstremalnej depresji często następuje po powzięciu decyzji samobójczej.

Zapobieganie samobójstwu: ROZMOWA

Być może się mylisz, być może kogoś zdenerwujesz, możesz odczuwać niepokój związany z taką rozmową, ale pomyśl o tym, że ta osoba może naprawdę potrzebować pomocy, im szybciej, tym lepiej. Jeśli ty sam potrzebujesz pomocy a nie wiesz jak poprosić o wsparcie możesz przeczytać nasz artykuł z propozycją takiej rozmowy.

Jak rozmawiać o samobójstwie?

Troska– Okaż troskę.

Daj tej osobie odczuć, że nie jest sama, że ci na niej zależy.

Słuchaj, nieważne, jak bardzo dołujące jest to, co ta osoba mówię, daj jej opowiedzieć wszystko, co ją gnębi, to ważne, że wreszcie, to z siebie wyrzuci. Najważniejsze, że rozmawia z tobą.

Empatia, nie oceniaj, akceptuj, bądź cierpliwa/wy, spokojna/ny, współczująca/cy- uprawomocnij emocje.

Nadzieja, powiedz, że ten ból, te uczucia, chociaż strasznie bolesne, kiedyś przeminą, bo taka jest natura uczuć, przemijająca (uważaj, nie popadnij w moralizatorstwo) powiedz, że możesz znaleźć pomoc, i że życie tej osoby jest dla ciebie ważne.

Jeśli osoba powie, mam depresje, nie daje rady, zapytaj wprost: czy masz myśli samobójcze?  myślisz o zabiciu się? Nie dajesz pomysłów, nie podpowiadasz komuś żeby zrobił sobie krzywdę, tylko okazujesz swoją troskę, że traktujesz osobę poważnie i że chcesz naprawdę pomóc.

NIE WOLNO

Kłócić, spierać się z osobą suicydalną, nie mów rzeczy w stylu „masz tyle życia przed sobą, masz dla kogo żyć, zranisz swoją rodzinę, musisz myśleć pozytywnie.

Reagować szokiem, oburzeniem, moralizować na temat wartości życia, chrześcijańskich, mówić, że samobójstwo jest złe, że jest grzechem.

Obiecywać zachowania tajemnicy, nawet psycholog i lekarz jest z niej zwolniony jeśli życie osoby jest zagrożone, ty również jesteś zwolniony z zachowania tajemnicy, być może będziesz zmuszona/ny do rozmowy z profesjonalistą, by ratować życie tej osoby, jeśli obiecasz zachowanie tajemnicy, złamiesz słowo i utracisz zaufanie, być może na zawsze.

Dawać rad, próbować naprawiać problemów, dawać osobie odczuć, jakby musiała się przed tobą usprawiedliwiać, nie chodzi o winę, tylko o ból i cierpienie.

Nie wolno ci obwiniać samego siebie, nie możesz naprawić czyichś problemów, nie jesteś odpowiedzialny za czyjąś depresje, brak szczęścia.

Wsparcie i pomoc

Słuchaj empatycznie daj odczuć, że osoba nie jest sama, ale nie bierz odpowiedzialności, osoba sama musi chcieć coś zrobić-skorzystać z pomocy.

Trzeba wiele odwagi by pomóc komuś, kto ma tendencje samobójcze. Dla osoby bliskiej jest to jeszcze trudniejsze, pamiętaj, by zaopiekować się sobą. Znajdź kogoś komu możesz zaufać, przyjaciela, kogoś z rodziny, psychologa, terapeutę czy duchownego, by samemu uzyskać wsparcie.

Pomoc osobie suicydalnej

Profesjonalna pomoc. Zrób wszystko, by osoba uzyskała profesjonalną pomoc, najlepiej osobiście zaprowadź osobę na spotkanie.
Pilnuj leczenia. Jeśli są to leki, sprawdzaj, czy ktoś je bierze, pamiętaj, że leki mogą mieć działania uboczne, jeśli wystąpią powiedz o tym lekarzowi.  Leczenie często wymaga zmiany leków, leki nie działają, albo są uciążliwe ze względu na działania uboczne.

Bądź aktywna/ny. Osoby suicydalne często nie wierzą, że mogą uzyskać pomoc, więc może będziesz musiał/a aktywnie ją oferować, samo powiedzenie: „zadzwoń, jeśli czegoś potrzebujesz”, to za mało. Nie czekaj, jeśli ktoś nie oddzwania, wpadnij do domu, dzwoń raz, po razie, wyciągaj z domu.

Zachęcaj do zmian w życiu. Zdrowa dieta, regularny rytm snu, wychodzenie na zewnątrz, najlepiej do parku/lasu, ćwiczenia są doskonałym antidotum na depresję, bo wyzwalają endorfiny, które pomagają na stres i wzmagają dobrostan psychiczny.

Plan Bezpieczeństwa dla Osoby myślącej o Samobójstwie

Zrób plan bezpieczeństwa. Razem z osobą wykonajcie plan, niech obieca, że wykona go w razie kryzysu. Plan musi zawierać wyzwalacze kryzysu samobójczego np. rocznicę ważnej straty, stres związany ze związkiem. W planie musi być kontakt alarmowy do lekarza/ terapeuty, przyjaciela, każdego, kto może pomóc w razie takiej sytuacji.

Usuń potencjalne narzędzia samobójcze: leki, broń, żyletki, noże, przepisane leki, jeśli istnieje niebezpieczeństwo ich przedawkowania wydzielaj w mniejszych porcjach.

Kontynuuj wsparcie nawet, jeśli nagły kryzys się skończy. Co jakiś czas sprawdzaj, co u niej słychać, twoje wparcie jest dla niej bardzo ważne i może pomoc jej w wyzdrowieniu.

Podwyższone ryzyko samobójstw

choroba psychiczna
uzależnienie
poprzednie próby samobójcze
samobójstwa w rodzinie
ból przewlekły lub choroba terminalna
zaburzenie osobowości z pogranicza
inne zaburzenia osobowości
niedawna strata lub stres
izolacja społeczna
samotność
traumatyczne przeżycia
przemoc

*a skąd piesek? bo a) żółta wstążka jest symbolem zapobiegania samobójstwom (10 września) b) pieski i kotki zwykle wywołują przyjemne emocje, nawet jeśli jedna osoba się uśmiechnie to już warto!

opracowano na podstawie http://www.helpguide.org/articles/suicide-prevention/suicide-prevention-helping-someone-who-is-suicidal.htm