Złość i agresja u osób z borderline lub ADHD

Stres, a złość/agresja u osób z borderline

Dysregulacja emocji, problemy z impulsywnością, deficyty w zakresie kontroli agresji, to niektóre z symptomów zaburzenia osobowości z pogranicza. Podobne problemy mają osoby z ADHD.

Czy stres, z jakim zmagają się osoby cierpiące na BPD, ma wpływ na ich zachowanie?

Pojawianie się zachowań agresywnych może być uwarunkowane wieloma czynnikami. Wśród nich są takie zmienne jak płeć, poziom edukacji, dochód, obecność osób prowokujących. Płeć jest chyba jednym z najczęściej branych pod uwagę czynników warunkujących zachowania agresywne. Badania dowodzą, że mężczyźni wydają się być zdecydowanie bardziej agresywni pod względem fizycznym.  Natomiast wpływ osób prowokujących ma podobne znaczenie zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet.
Dotychczasowe badania potwierdzają wyższy poziom agresji i złości u osób z zaburzeniem z pogranicza. Na przestrzeni lat przeprowadzono szereg badań z użyciem State-Trait Anger Expression Inventory, STAXI, Buss-Aggression Questionnaire, BPAQ, które jednoznacznie potwierdzały takie obserwacje.
Przykładem są badania McCloskey’a i współpracowników z 2009 r., które wskazują na podwyższony poziom agresji zarówno u mężczyzn, jak i kobiet cierpiących na BPD, w porównaniu do grupy kontrolnej- zdrowych osób. Podobne wyniki dały np. badania przeprowadzone w tym samym roku przez A.S. New i współpracowników.

Czym różni się złość u osób z BPD i ADHD ?

Interesującą, nową perspektywę przynoszą badania z 2016 r., mające porównać, jak zmienia się poziom złości i agresji u osób z osobowością z pogranicza oraz u osób z ADHD w odpowiedzi na stres. Znaczenie tych badań wynika z faktu, że wielokrotnie osoby, które w dzieciństwie miały zdiagnozowane ADHD, w latach późniejszych są diagnozowane, jako osoby z zaburzeniem osobowości z pogranicza.
W badaniu wzięło udział 87 kobiet w wieku od 18 do 43 roku życia – 29 z BPD (nigdy nie poddawanych terapii), 28 z ADHD i 30 osób zdrowych, stanowiących grupę kontrolną.
Badania wykazały (w subiektywnej ocenie badanych), zarówno z BPD jak i z ADHD, wyższy poziom złości i agresji. Złość wywołana prowokacją była wyższa u pacjentów z BPD niż u pacjentów z ADHD. Wykazano również większą zależność subiektywnego poczucia złości (ale nie zachowań agresywnych) od sytuacji stresujących u pacjentów z BPD.
Pokazuje to, że w przypadku pacjentów z diagnozą ADHD czy BPD już niewielka prowokacja, czy stres może wywołać złość. Wyniki badań potwierdzają, że osoby te są bardziej wrażliwe na krytycyzm i odrzucenie w porównaniu z osobami zdrowymi. Obie grupy pacjentów, wykazują silniejsze tendencje do wyrażania złości w stosunku do innych osób, czy przedmiotów w porównaniu do grupy kontrolnej.
Pacjenci z BPD dodatkowo charakteryzowali się większymi trudnościami w regulowaniu swoich emocji w stosunku do osób z ADHD, czy osób zdrowych. Jak zaobserwowano, złość wyrażana jest werbalnie, natomiast sytuacje stresujące nie mają wpływu na zachowania – akty agresywne w stosunku do innych. Kobiety, jeśli już zachowują się agresywnie, to kierują agresję raczej we własną stronę, a nie w stronę innych osób.

ADHD spokrewnione z BPD

Jak podkreśla się wielokrotnie, osoby, które w dzieciństwie miały zdiagnozowane ADHD często są w latach późniejszych diagnozowane, jako osoby z zaburzeniem osobowości z pogranicza. Badacze podkreślają, że ADHD jest w wielu przypadkach czynnikiem ryzyka BPD. Może wynikać to z faktu, że część objawów jest wspólna dla obydwu zaburzeń. Biorąc pod uwagę najnowsze wyniki badań warto zatem zwrócić uwagę w trakcie terapii na pracę z umiejętnością regulacji emocji u obydwu grup pacjentów, podatnością na krytycyzm i odrzucenie oraz werbalizowanie uczucia złości.

Warto również diagnozować i leczyć ADHD u osób z zaburzeniem z pogranicza, około 30% osób z BPD cierpi dodatkowo z powodu ADHD (Matthies, 2014)

Matthies, S. D., & Philipsen, A. (2014). Common ground in Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) and Borderline Personality Disorder (BPD)-review of recent findings. Borderline personality disorder and emotion dysregulation, 1, 3. doi:10.1186/2051-6673-1-3