Maszyna do pisania i zamek z papieru.

Wpisz swój adres e-mail poniżej i zapisz się do naszego newslettera

Czym jest Współczucie- Stany Umysłu

Uważne Współczucie, GWP

Jeśli chcecie wiedzieć więcej czym jest CFT, czyli podejście terapeutyczne oparte na współczuciu najlepiej przestudiować całą książkę. Szczególnie, że właśnie ukazała się taka nakładem wydawnictwa GWP: Uważne Współczucie Paula Gilberta, który stworzył to podejście.

By osłabić nienawiść i inne niszczycielskie emocje, musisz rozwinąć ich przeciwieństwa: współczucie i życzliwość. Jeżeli odczuwasz głębokie współczucie, głęboki szacunek dla innych, wtedy o wiele łatwiej wybaczasz.

Dalaj Lama XIV

Umysł nastawiony na współczucie

Porównajmy różne nastawienia umysłu (mind-set) byśmy wiedzieli z czym się wiążą, nad czym musimy pracować i jakie umiejętności pozwolą nam na osiągnięcie większego poczucia pewności siebie.
Pojęcie współczucia występuje w wielu religiach: Chrześcijaństwo, Judaizm, Islam, Hinduizm. Chociaż podejście do niego różni się z religii na religię, a nawet pomiędzy jednym, a drugim opracowaniem tej samej tradycji duchowej można znaleźć pewne punkty wspólne.

Współczucie oznacza głęboką sympatię i zmartwienie, smutek w obliczu czyjegoś lub naszego cierpienia oraz motywację, obietnicę usunięcia tego cierpienia.
Spojrzenie CFT dodaje do tego nowe, ustalone przez badaczy wskazania (jak działa mózg, kiedy współczujemy).

Nastawienie Umysłu

Aplikacje zmieniają twój telefon w aparat fotograficzny, kalkulator, czy grę, ale twój telefon nadal jest telefonem – aplikacje zmieniają jego „zachowanie”. Nastawienie umysłu jest aplikacją dla twojego smart-mózgu. W jednym nastawieniu będziesz konkurował z innymi ludźmi, będziesz szczególnie myślał, miał inną motywację, a nawet wygląd (mowa ciała, wyraz twarzy). Współczujące nastawienie umysłu, będzie owocować innymi myślami, motywacjami i uczuciami.

Nastawienie Umysłu:

  • kieruje myśleniem i rozumowaniem (werbalnym, obrazowym)
  • kieruje uwagą
  • wiąże nas z określonymi emocjami
  • motywuje nas do pewnych zachowań
  • tutaj dokładny opis trzech typowych nastawień umysłu

Ćwiczenie: Nastawienie Umysłu: Zagrożenie

Wyobraź sobie przez chwilę pomieszczenie pełne ludzi. Nagle zauważasz, że ktoś ci się przygląda. Jego oczy są zwężone i cała twarz wskazuje na to, że widzi ciebie w negatywnym świetle. Taka sytuacja prawdopodobnie zaktywizuje twój umysł zagrożenia. Odpowiedz na poniższe pytania:

  • na czym skupia się twoja uwaga
  • o czym myślisz
  • jakie czujesz emocje
  • jakie doznania czujesz w ciele

Zwróć uwagę na to co się działo: uwaga zawężała się do zagrożenia i twojej w stosunku do niego relacji; myśli mogą się fiksować na tym, jak ta osoba cię postrzega/co myśli o tobie; możesz zastanawiać się „co jest ze mną nie tak” albo, że ktoś zauważył coś, co sprawia ci kłopot; możesz czuć lęk, złość, przyspieszone bicie serca, gorąco na twarzy, napięcie w ciele.

Teraz pozwól doświadczeniu się rozwiać

Konkurujący umysł (zdobywanie zasobów)

Wyobraź sobie, że bierzesz udział w maratonie do którego się przygotowywałaś/ łeś od wielu miesięcy. Zbliżasz się do mety i dostrzegasz, że masz szansę pobić swój rekord, albo nawet wygrać.
Odpowiedz na poniższe pytania:

  • na czym skupia się twoja uwaga
  • o czym myślisz
  • jakie czujesz emocje
  • jakie doznania czujesz w ciele

Prawdopodobnie myślałaś/ eś „dawaj, wytrzymaj, dasz radę, wygrasz !”; pojawiły się obrazy, jak mijasz metę, uwaga mogła się całkowicie skupić na linii mety, albo na wygraniu z innymi; im bliżej mety, tym większą czujesz ulgę i podekscytowanie, które pomagają ci wytrzymać ból nóg, odciski na stopach i zmęczenie; nagle dostajesz nowy zastrzyk energii, masz motywację, by dobiec do mety.

Teraz pozwól doświadczeniu się rozwiać

Współczujący Umysł

Wyobraź sobie, że odwiedzasz przyjaciela, współpracownika, znajomą, ten ktoś bardzo cierpi z powodu żałoby. W drodze do tej osoby zastanawiasz się, czy będziesz potrafił/a pomóc, będziesz się może obawiać, bać; kiedy przyjaciel otwiera i widzisz jak bardzo jest smutny, ma łzy w oczach, ty czujesz wyłącznie współczucie.
Odpowiedz na poniższe pytania:

  • na czym skupia się twoja uwaga
  • o czym myślisz
  • jakie czujesz emocje
  • jakie doznania czujesz w ciele

Kiedy osoba otworzyła drzwi twoje myśli skupione były już tylko na niej i na tym jak ona się czuje; nie myślisz w tym momencie o sobie (czy poradzisz sobie ze wspieraniem jej); możesz czuć ochotę, by fizycznie zbliżyć się do osoby i utrzymać kontakt fizyczny, czujesz głębokie zmartwienie i potrzebę, by pomóc tej osobie (przytulić, mówić, wspierać, zabrać na drinka/kolację, by mogła się wygadać).

Teraz pozwól doświadczeniu się rozwiać

Jak widzisz nastawienie umysłu zmienia percepcję świata. Niektóre nastawienia skupiają nas na nas samych, inne na drugim człowieku. Mamy zupełnie inne motywacje i możliwości. Mimo, że nadal jesteśmy sobą, zachowujemy się inaczej.
Współczujące nastawienie umysłu daje nie tylko ciepło i uprzejmość, ale też odwagę i siłę. Kiedy rozwiniesz w sobie takie nastawienie, rozpoznasz trudności w swoim życiu i zdobędziesz siłę do ich pokonywania, zamiast ciągle w siebie wątpić i krytykować swoje osiągnięcia/ wysiłki.

opracowane na podstawie The Power of Self-Compassion Mary Welford (s. 72-77), można również dużo poczytać na stronie Compassionate Mind Fundation

Vivian Fiszer
Vivian Fiszer

psycholog, terapeutka DBT, pasjonatka psychoterapii 3 Fali (DBT, ACT, CFT), wiceprezes Fundacji BPD. Interesują mnie głównie problemy zaburzeń osobowości, intensywne emocje i problematyczne relacje. Prowadzę szkolenia, wykłady w szkole podyplomowej SWPS.

Artykuły: 281