Terapia Par, czy to już pora?

Dzisiaj o tym czy kiedy powinniśmy się udać na terapię par? Czy to już czas? Jakie są typowe mity i przeszkody w terapii par? jak przekonać partnera?
Oczywiście chodzi o każdego rodzaju parę, niezależnie od jej orientacji czy płciowości.

Przewlekły stres jest szkodliwy dla zdrowia

Przewlekłe cierpienie, poczucie niezadowolenia czy jakiekolwiek inne nieprzyjemnie emocje oraz myśli dotyczące relacji romantycznej, są szkodliwe zarówno dla zdrowia fizycznego jak i psychicznego partnerów. Mało tego, mogą także negatywnie wpływać na zdrowie ich dzieci.
Niby wszyscy o tym wiemy ale…

Terapia Par Oparta na Dowodach Naukowych jest skuteczna

Jakiś trudny temat czy nierozwiązany konflikt może doprowadzić do tego, że prędzej czy później któraś ze stron wybuchnie, powie o jedno słowo za dużo, które dogłębnie zrani tę drugą.
Dystans emocjonalny, który z czasem będzie narastać, może doprowadzić, że przynajmniej jedna ze stron będzie się czuła niczym samotna łódka, dryfująca po bezgranicznym oceanie, desperacko potrzebująca połączenia z drugą osobą i poczucia bezpieczeństwa.

70% Par odczuwa trwałą poprawę

Brak zaangażowania i zaufania tylko utrwala toksyczne interakcje, które odsuwają partnerów od siebie. Badania wskazują, że terapia par oparta na dowodach naukowych jest skuteczna, tzn. przynosi pozytywne zmiany dla 70% par, i zmiany te są trwałe w czasie.
Niestety, wiemy również, że pary rzadko kiedy zgłaszają się po pomoc, której skuteczność jest potwierdzona badaniami.

Pary i Terapia

Trochę faktów w liczbach:

31% par bierze udział w naukach przedmałżeńskich;
19% par szuka jakiejś formy pomocy, terapii par, natomiast tylko;
37% par, które ostatecznie zdecydowało się na rozwód, uprzednio pracowało z profesjonalistą od związków;
przeciętnie pary zwlekają 6 lat zanim zaczną szukać profesjonalnej pomocy by rozwiązać problemy małżeńskie;

Terapia Par, mity

Powodem aktualnego stanu rzeczy może być kwestia stygmatyzacji. Poniżej kilka przykładów mitów dotyczących tej formy terapii oraz tego jak one mogą wpływać na związek.

Uczestniczenie w terapii par świadczy o słabości związku, że relacja nie jest na tyle silna by samodzielnie sobie poradzić z problemami, że coś jest z nią nie tak, co jest to powodem do wstydu.
Udawanie, że problemy nie istnieją, unikanie rozmów na ich temat, ewentualnie posługiwanie się bierną agresją, awanturowaniem się ,,o byle co’’, emocjonalnym dystansowaniem się czy wdawaniem się w romanse.
Przekonywanie się nawzajem, że problem leży w osobie partnera, więc tak naprawdę po co iść na terapię par skoro ta druga strona jest wszystkiemu winna?  Tymczasem relacja romantyczna to 2 osoby, które w równej mierze są odpowiedzialne za to co się dzieje w związku i pracują nad nim.
Jeśli miłość wymaga pracy to nie jestprawdziwa miłość.  Dr. John Gottman mówi: ,,Każdy związek wymaga wysiłku by utrzymać go na dobrych torach; istnieje ciągłe napięcie…pomiędzy siłami, które was razem trzymają oraz które was rozrywają od siebie.’’ Związek w który się nie wkłada wysiłku, nie pracuje się nad nim i nie stara, nie jest dobrym związkiem.

Skąd wiedzieć, że to już czas by zgłosić się po profesjonalną pomoc?

W Stanach Zjednoczonych, 40-50% wszystkich pierwszych małżeństw kończy się rozwodem. W przypadku drugich małżeństw ten odsetek jest jeszcze wyższy, bo około 60-65%. Ponadto niektóre pary decydują się na pozostanie w nieszczęśliwym związku małżeńskim ze względu na kwestie finansowe, dzieci, wstyd z powodu porażki oraz innych powodów (Fackrell, i in., 2013)

Istnieją wyraźne przesłanki, które świadczą o tym, że Ty i Twój romantyczny partner moglibyście skorzystać z poradnictwa dla par. Są to między innymi:

Powody żeby iść na terapię par

narastające konflikty oraz nieprzyjemne nawyki w komunikacji.
emocjonalny dystans, poczucie samotności.
odkochiwanie się, tzw. ,,Kocham Cię ale nie jestem w Tobie zakochany’’.
problemy z zaufaniem i zaangażowaniem tzn. trudności w poleganiu na partnerze, znacząco różne postrzeganie związku przez obie strony.
pozabezpieczny styl przywiązania, który jest powodem niskiej samooceny, lęku przed odrzuceniem lub zniewoleniem. Może to prowadzić doskrajnej zależności od partnera , zachowań przywierających lub do skrajnej niezależności i unikania.
poczucie braku wsparcia i emocjonalnego odrzucenia lub trudności z emocjonalnym otwarciem się.
brak seksu, brak pożądania i/lub brak rozmów na temat intymności.
trudności z teściami, przyjaciółmi, pracą lub stresorami życiowymi w tym z problemami zdrowotnymi.
nadużycia, romanse, uzależnienia (alkohol, narkotyki, pornografia itp.).
różnice w stylach wychowawczych, które prowadzą do konfliktu.
niewłaściwe zarządzanie i brak porozumienia w sprawie finansów.
brak sprawiedliwego podziału obowiązków domowych.
nieleczone problemy psychiczne np. zaburzenia lękowe czy depresja, które negatywnie wpływają na związek
nierówne podejmowanie decyzji.
trudne doświadczenia z dzieciństwa, które negatywnie wpływają na poczucie bezpieczeństwa, zaufaniu lub zaangażowaniu w relacje, w momencie kiedy pojawiają się konflikty w związku.

Dobry Terapeuta rozumie obydwie strony

Dobrze wyszkolony terapeuta dogłębnie stara się zrozumieć obie strony, wspiera parę przy wprowadzaniu strategii i umiejętności, które zmienią jej styl komunikacji, a także niezdrową dynamikę związku. Pomaga także w wyrażaniu trudnych uczuć w delikatny, efektywny sposób, który pozwoli partnerom lepiej się zrozumieć.

Terapia Par prowadzi do rozstania?

Zdarza się, że wydobycie trudnych emocji i rzucenie światła na głęboko pogrzebane problemy może doprowadzić do tego, że para podejmie decyzję o rozejściu się/rozwodzie. Szczególnie jeśli czeka z pójściem na terapię do ostatniej chwili!
Nadzieja w tym, że polubownie, w atmosferze wzajemnego szacunku. Jak wskazują badania, nawet silnie skonfliktowane pary są to w stanie osiągnąć dzięki terapii.

Co jeśli twój partner nie chce iść na terapię par?

Możesz skorzystać z następujących strategii:

Krok 1. Emocjonalne połączenie

Powiedzenie czegoś w stylu: ,,Poważnie potrzebujemy pomocy’’ podczas kłótni, może nie zadziałać zbyt motywująco. Złość, jakiekolwiek zachowanie manipulacyjne może tylko doprowadzić do urazy i wycofania, co nie wpływa pozytywnie na skuteczność terapii.

Należy pamiętać co jest efektywne i tak też działać. Warto jest wziąć pod uwagę czas, tzn. czy to jest dobry moment na podjęcie rozmowy o wspólnej terapii.  Nie jest ważne co jest powodem kłótni ale to jak one przebiegają, bo sposób może być kluczem do sukcesu w rozmowach na sporne tematy.
Dr. Gottman na podstawie swoich badań podkreśla, że partnerzy zaczynając swoją rozmowę w sposób agresywny w 96% przypadków tak też ją skończy. Przyznajmy, mało skutecznie.

Odpowiedni moment

Przed zaproponowaniem terapii par ważne jest aby stworzyć odpowiednie warunki, nawiązać więź emocjonalną z partnerem. Zatem przed przystąpieniem do tej rozmowy warto pamiętać by twój partner czuł się doceniony, otoczony opieką i wsparciem. Może wprowadź element zabawy? Oto kilka pomysłów:

obejrzyjcie razem program komediowy;
ugotujcie razem obiad;
wykonajcie jakąś przyjemną dla was aktywność, np. zagrajcie w karty, grę planszową;
zagrajcie razem w grę komputerową.
powiedz partnerowi pięć rzeczy, które w nim cenisz.

To sprawi, że twój ukochany poczuje, że jest dla Ciebie ważny, co pomoże mu być bardziej otwartym i spokojnym.

Spokojny, zrelaksowany klimat

Kiedy już zdecydujesz się na rozmowę, upewnij się, że jest to odpowiedni czas dla was obojga. Nie rób tego tuż przed pracą lub gdy jedno z was/oboje jesteście zestresowani albo zmęczeni. To przyniesie odwrotny skutek. Im będziecie spokojniejsi i bardziej zrelaksowani, tym będzie łatwiej.

Krok 2. Propozycja rozmowy

Następnym krokiem jest zapytanie partnera czy chce porozmawiać na temat waszej relacji. Poniżej 3 propozycje w jaki sposób możesz zacząć rozmowę:

,,Kochanie, chciałabym z Tobą porozmawiać o tym czego chcesz dla naszego związku.’’
Chciałabym żebyś czuł, że jesteś dla mnie wystarczająco dobry, że akceptuję Cię takim jakim jesteś i pragnę by nasza relacja była dla Ciebie wspaniała.’’
,,Czy mógłbyś przeprowadzić ze mną szybką rozmowę?’’.

Mowa ciała, ton głosu

Wykonując powyższe kroki, pamiętaj by mówić ciepłym, miłym głosem, to sprawi, że twój rozmówca będzie zrelaksowany i nie przejdzie w tryb defensywny.

Napisz list

Jeśli rozmowa na temat relacji jest dla Ciebie/Was trudna, możesz napisać list. To rozwiązanie może być szczególnie pomocne jeśli Twój partner ma pozabezpieczny styl przywiązania, da mu to czas na przetworzenie zawartych w nim informacji. List powinien być sformułowany w taki sposób by był zaproszeniem do rozmowy a nie ją zastępował.

Im krócej tym lepiej

Jeśli masz styl przywiązania lękowo-zaabsorbowany, skup się na napisaniu nie więcej niż trzech zdań. Zaproponuj wspólną terapię a następnie przerwij by dać partnerowi czas i przestrzeń na odpowiedź. Najlepiej jeśli wyrazisz swoją prośbę za pomocą umiejętności DEAR MAN.

Krok 3. Znajdź lukę

Kiedy już znajdziecie czas i przestrzeń do rozmowy, skup się na tym, by dowiedzieć się jakie jest zdanie twojego partnera na temat waszej relacji, jakie są jego oczekiwania. Trudno będzie namówić kogoś na terapię jeśli nie odpowie sobie na te pytania.

Samą rozmowę możesz zainicjować w następujący sposób:

,,Kochanie, tak się zastanawiam, jeśli byś uważał, że nasz związek jest idealny, czym on by się różnił od aktualnego? Czego moglibyśmy robić więcej a czego mniej? Co moglibyśmy robić inaczej?’’

Znowu Zaczynasz

Spodziewaj się, że twój partner może powiedzieć coś w stylu: ,,Znowu zaczynasz. Ty zawsze musisz doszukiwać się problemu tu gdzie go nie ma.’’ Jeśli twój partner zacznie Cię obwiniać, pamiętaj o tym, że to może być wyraz jego bólu, spróbuj znaleźć to co dr. Gottman nazywa ,,ukrytymi potrzebami’.

Skup się na słuchaniu, bez oceniania czy stosowania obrony, słuchaj ze współczuciem i empatią tego co mówi twój partner. Zadawaj otwarte pytania aby lepiej zrozumieć co ma na myśl.

Rozumiem Cię

Na wszelkie oskarżenia odpowiadaj ciepłym, delikatnym głosem i z zaciekawieniem.

,,Słyszę, że mówisz, że jesteś wypalony naszymi ciągłymi kłótniami. Ja również. Jeśli udałoby nam się rozwiązać problem i zaprzestać się ciągle kłócić, jak myślisz, jak by to zmieniło naszą relację?’’

Kiedy już dowiesz się tego jakiego związku chce twój partner, dowiedz się co stoi na przeszkodzie, by wasz związek taki tu i teraz taki właśnie był.

,,Rozumiem, jak trudne są dla ciebie nasze sprzeczki. Ciekawa jestem co Ty uważasz, co stoi na przeszkodzie żebyśmy się rzadziej kłócili, rozwiązywali nasze problemy i bardziej się sobą cieszyli?’’

Słuchaj prawdziwie

Pamiętaj, słuchaj uważnie, uprawomocniaj, nie stosuj obrony, po prostu słuchaj tego co mówi partner. Może się okazać, że źródło waszych problemów każde z was może upatrywać gdzieś indziej i to normalne. Jeśli czujesz, że nie rozumiesz ,,bloków’’, które wyraża mój partner, skup się na słuchaniu i zadawaniu otwartych pytań, np. ,,co masz na myśli mówiąc…’’, pamiętaj, bez oceniania.

Krok 4. Zbuduj most nad przepaścią

Następnym krokiem jest zbudowanie mostu nad dzielącą was przepaścią, czyli tym gdzie jesteście tu i teraz a tym gdzie oboje chcecie się znaleźć.
Kiedy przystąpicie do tego etapu, skoncentrujcie się na tym, by wasza rozmowa była skupiona na tym, że chcecie poprawić jakość waszego związku a nie swojego partnera. Nikt nie lubi czuć się jako ktoś kogo trzeba ,,naprawić’’. Problemem zwykle nie jest osoba ale wzór interakcji pomiędzy partnerami.

Terapia par ma na celu zmianę waszych zachowań, naprawienie więzi was łączącej oraz wzmocnienie waszej relacji.
Nazwij korzyści (te istotne dla ciebie oraz twojego partnera) jakie możecie oboje wynieść decydując się na terapię:

,,Kochanie, chciałabym żebyśmy zapisali się na terapię par na której nauczymy się lepiej komunikować. Jestem bardzo podekscytowana ponieważ mam myśl, że pomoże mi to lepiej ciebie rozumieć i będę mogła być lepszą partnerką. Jeśli się na nią zdecydujemy, mam myśl, że będzie mniej kłótni, więcej seksu i będziemy czuć się szczęśliwsi ze sobą. Czy to nie brzmi świetnie?’’

Krok 5. Zaproszenie

Nadeszła pora na zaproszenie partnera na terapię par. Pamiętaj, to ma być zaproszenie a nie kazanie.
Dr. Rosenberg, autor ,,Porozumienia bez przemocy’’ podkreśla, że prośba staje się żądaniem wtedy, kiedy osoba proszona wierzy, że zostanie obwiniona lub ukarana jeśli jej nie spełni.
Pamiętaj, że twoim zadaniem jest zaprezentowanie terapii par jako wyboru, którego twój partner może dokonać.

,,Kocham Cię i nasza relacja jest dla mnie bardzo ważna. Mam myśl, że terapia pomoże nam byśmy nie podejmowali kłótni, żebyśmy się do siebie zbliżyli i poczuli się szczęśliwsi. Bardzo bym chciała, żebyś się zdecydował na terapię ze mną ale oczywiście możesz odmówić’’.
Oczekuj jednej z trzech odpowiedzi:
,,Tak.’’ ,,Mam pytania.’’ ,,Nie’’

Pytania i wątpliwości

Jeśli otrzymasz odpowiedź ,,Tak’’ – daj buziaka i powiedz coś w stylu:

,,Zależy mi na tym by być lepszą partnerką, abyśmy mogli stworzyć związek jakiego oboje chcemy’’.

Jeśli twój parter ma pytania, odpowiedz tylko na te, na które znasz odpowiedź. Jeśli nie jesteś czegoś pewna, powiedz o tym, zaproponuj byście wspólnie poczytali o tym w sieci lub skontaktujcie się z terapeutą, który odpowie na wszystkie pytania.

Jeśli powie „NIE”

Jeśli usłyszysz ,,Nie’’, co rzecz jasna może być bardzo trudne i bolesne, weź trzy głębokie oddechy i podziękuj za szczerą odpowiedź. Chodzi o to, żeby nie zadziałać z emocjonalnego umysłu, nie krzyczeć, nie wybuchnąć tylko zrobić to co efektywne.
Takie zachowanie może zaskoczyć twojego partnera, który pewnie by oczekiwał tzw. kary lub presji.

Co dalej jeśli odpowiedź brzmi ,,Nie’’

a dlaczego mówisz NIE?

Wyjaśnij swojemu partnerowi, że szanujesz jego wybór i chcesz zrozumieć dlaczego.

,,Czy mógłbyś mi opowiedzieć dlaczego zdecydowałeś się nie brać udziału w terapii? Mam myśl, że mogłoby to być bardzo pomocne, więc czy mógłbyś powiedzieć coś więcej?’’

Postaraj się z otwartością, szczerze i bez oceniania odnieść się do wszystkich kwestii i wątpliwości swojego partnera. A kiedy już będziesz pewna, że zrozumiałaś co wpłynęło na jego decyzję zapytaj:

,,Po wyjaśnieniu twoich obaw związanych z naszą wspólną terapią czy zechciałabyś ponownie rozważyć moją prośbę?’’

Jeśli ponownie spotkasz się z odmową, pozwól by rozmowa się zakończyła, powiedz, że szanujesz jego wybór i że go kochasz. Prawdopodobnie twój partner będzie ,,trawił’’ temat przez kolejnych kilka dni.

Cierpliwość i Efektywność

Bądź cierpliwa. Twój partner może zmienić zdanie jeśli nie będziesz naciskać. Pamiętaj o tym co jest efektywne i co jest celem długo terminowym – zmiana w twoim związku, którego ty jesteś częścią, a dokładnie 50%. Zmieniając swoje zachowanie wpływasz na zachowanie swojego partnera. Wiem, że to niezwykle trudne, pamiętaj proszę o celu długoterminowym ale także dbaj o sobie, medytuj, praktykuj samo współczucie czy samoukojenie.

Bądź uważna i słuchaj obaw swojego partnera bez zastanawiania się jak na nie odpowiedzieć.
Odzwierciedlaj czyli powtarzaj swoimi słowami to co usłyszałaś by mieć pewność że dobrze się rozumiecie. Kiedy skończy, zadaj pytanie:

,,Czy jest jeszcze coś co sprawia, że nie chcesz się zdecydować na terapię?’’

Sprawdzenie, że faktycznie rozumiesz perspektywę swojego partnera z pewnością pomoże w budowaniu zaufania. Bądź w tym autentyczna, stosuj uprawomocnienie.

Najczęstsze obawy dotyczące terapii par

Nie stać nas na to: Wybierzcie terapeutę, który nie ma najwyższej stawki w mieście lub bądźcie kreatywni, zróbcie burzę mózgów jakie wydatki możecie zredukować tak by mieć środki na terapię
Nie potrzebuję terapii: Hmm a ile masz poradników na temat tego ,,jak uzdrowić związek’’? Jeśli odpowiedź brzmi jeden lub więcej, przeczytałaś je od deski do deski i nadal nie jesteś w stanie wprowadzić w swoje życie opisanych w nich strategii to znaczy, że owszem, potrzebujecie terapii. Terapeuta nauczy was umiejętności, na bierząco będzie monitorował czy je stosujecie i będzie was motywował do kolejnych ćwiczeń.
Razem z terapeuta będziecie przeciwko mnie: oboje jesteście częścią relacji, a terapeuta będzie neutralną osobą, która nie bierze stron.

Jeśli zastosujesz się do powyższych zaleceń a twój partner nadal nie będzie chętny do podjęcia terapii par, możesz zajrzeć do literatury (polecam książki Gottmana, oraz nasze artykuły z cyklu poradnika dla par) i samodzielnie pracować nad relacją.

Nie da się mieć dobrego związku bez starań

W ogóle to dziwne, że ktoś mógłby myśleć inaczej.
Dbamy o nasze rośliny, zwierzęta a nawet przedmioty. Dlaczego relacje miałyby rządzić się innymi prawami?

Pamiętajcie:

jeśli z czasem przestaniecie się starać, dbać o siebie i angażować w waszą relację,
rządzić będzie monotonia i rutyna, to
jakość waszego związku będzie systematycznie spadać aż
w końcu może się rozpaść.

Dlaczego się w tobie zakochałam?

Niestety tak to jest. Dlatego warto pamiętać dlaczego zdecydowaliście się być razem, jak to było na początku waszego związku i robić wszystko by podtrzymać ogień między wami. 🙂

Najlepszą strategią jest prewencja

Zwykle pary, które decydują się na wspólną terapię są nieszczęśliwe, zestresowane i doświadczają emocjonalnego cierpienia. A szkoda, bo gdyby zgłosiły się wcześniej mogłoby być inaczej. Pewne słowa, by nie padły, pewne rany nie zostałyby zadane.

Najlepszą strategią jest prewencja, można to porównać ze szczepionką na grypę, którą aplikuje się przed zachorowaniem. Uczestnictwo w terapii dla par może pomóc w budowaniu umiejętności oraz nawyków, dzięki którym będziecie potrafili przezwyciężać pojawiające się problemy.

Powodzenia!

na podstawie artykułów: instytutu Gottmana

inne źródła:

Fackrell, T.A., Harris, S.M., & Hawkins, A. (2013). Should I Try to Work It Out?: A Guidebook for Individuals and Couples at the Crossroads of Divorce.
Rosenberg, M. B. (1999). Nonviolent communication: A language of compassion. Del Mar, CA: PuddleDancer Press.