Zniekształcenia myślenia odcinek drugi, filtr mentalny

jak zniekształcamy rzeczywistość, tutaj zakładając filtr który poznawa nam widzieć selektywnie

Filtr Mentalny= Selektywna Uwaga

W poprzednim odcinku przypomnieliśmy sobie, jak bardzo nasz sposób myślenia potrafi znieksztacić nasz obraz świata. Jak często, zamiast opierać się na faktach, bazujemy na ich interpretacji. Mam nadzieję, że niejednokrotnie stoczyliście wygraną walkę ze swoim czarno-białym myśleniem.

Poszukajmy kolejnych zniekształceń, jakich dopuszcza się nasz system poznawczy – jednym z nich, z pewnością jest selektywna uwaga (filtr mentalny) – potocznie nazywana tendencyjnym wyłapywaniem informacji z zewnątrz. Każdy z nas ma wyobrażenie, wizję na temat tego, jak funkcjonujemy lub jak powinniśmy funkcjonować, na temat tego jacy są inni ludzie i jakie zasady rządzą światem. Co się dzieje, kiedy coś nie pasuje do naszego obrazka? Negujemy lub wręcz pomijamy fakty, które nie są spójne z naszą wizją i schematem poznawczym. Jeśli dodamy do tego filtr, który wyłapuje tylko „pasujące” informacje mamy do czynienia z selektywną uwagą.

Przykłady Filtra Mentalnego

Prześledźmy przykłady.
Kiedy ostatnim razem usłyszałaś/eś coś miłego?
Jak zareagowałaś/eś na pochwałę?
Jeśli masz niską samoocenę, szansa na to, że wyłapałaś/eś miłe informacje na swój temat jest niewielka. Jeśli udało Ci się je zapamiętać, zapewne je zmarginalizowałaś/eś, tłumacząc sobie, że osoba, która je wypowiadała chciała być miła i być może wcale tak nie myśli albo, że to przecież nic takiego.
Przenieśmy ten scenariusz na sytuację społeczną – wyobraź sobie, że jesteś na domówce u znajomych. Na kim koncentruje się twoja uwaga? Na osobach, które słuchają twojej anegdoty, czy na tych, którzy akurat wychodzą do kuchni? Na tych którzy się do Ciebie przyjaźnie uśmiechają, czy na tych, którzy są zajęci sobą lub rozmawiają z innymi omiatając tylko wzrokiem pokój? Nasze małe, społeczne sukcesy przy niskiej samooocenie mogły zostać pominięte przez nasz mentalny filtr.
Spójrzmy na inny przykład. Miewasz napady paniki? Często zamartwiasz się o zdrowie swoje i bliskich? Twój filtr prawdopodobnie podtrzymuje cały czas poczucie zagrożenia. Wyłapuje potencjalne niebezpieczeństwa z zewnątrz (zbyt duży tłum w centrum handlowym, panującą w autobusie duchotę, przeziębione osoby w pracy) albo nadmiernie koncentruje się na reakcjach z własnego ciała (np. szybkim biciu serca, poczuciu zmęczenia, osłabienia).

Jak przechytrzyć selektywną uwagę

Ważne, byś była/był w stanie zauważać sytuacje, w których pojawia się filtr.
Wiesz, że czeka Cię impreza, albo ważne spotkanie w pracy?
Narzuć sobie zadanie do wykonania:

• znajdę trzy uśmiechające się do mnie osoby,
• w trakcie wystąpienia skupię wzrok na osobie, która zadaje pytania dotyczące mojej prezentacji, albo na tej, która notuje.
• Postaraj się również spojrzeć na sytuację okiem reżysera. Jak ta sytuacja wygląda z zewnątrz? Co inni mogliby pomyśleć widząc daną sytuację?

Powodzenia!