Emocje skomplikowana reakcja całego organizmu

Jak działają emocje, czyli o tym, że emocje objawiają się w bardzo różny sposób dlatego możemy je w różny sposób regulować

Infografika przedstawiająca proces działania emocji.

Emocja wydaje nam się zwykle jednym odrębnym doświadczeniem.
W rzeczywistości wiele fenomenów wydarza się jednocześnie.

Zdarzenie Aktywizujące

Wydarzenie, czy bodziec w środowisku wywołuje daną emocje.
Wydarzenie może być zewnętrzne, czyli coś się wydarza: ktoś nas opuszcza, coś nas przestrasza, zachwyca, coś nam się udaje.
Wydarzenie może być wewnątrz nas: nasze własne myśli, zachowania, czy fizyczne reakcje mogą wywołać emocje. Emocje mogą wywołać również inne emocje: złość z powodu lęku, wstyd z powodu złości.

Automatyczne Reakcje

Niektóre wydarzenia mogą wywołać emocje w sposób automatyczny, czyli osoba może mieć automatyczną reakcję bez żadnych myśli o wydarzeniu. Na przykład lęk przed wysokością, radość przy patrzeniu na piękny widok.
Jednak wiele emocji nie jest wywoływanych automatycznie. Często dopiero interpretacje wydarzenia powodują emocje. Wiele naszych lęków jest wyuczonych. Nie balibyśmy się broni gdybyśmy nie wiedzieli, że broń może zabić.
Inny przykład: Monika nie lubi Kasi lub Krysi. Kasia się zezłości na Monikę, ale Krysia zacznie się bać.
Dlaczego?
Kasia będzie myślała o tym, ile zrobiła dla Moniki. Monika powinna ją lubić i być wdzięczna. Krysia myśli, że skoro Monika nie lubi jej po tym wszystkim, co dla niej zrobiła, to może nikt jej nie będzie lubił.
Równie dobrze można czuć jednocześnie i złość, i lęk – mieć różne, nawet sprzeczne myśli jednocześnie.

Emocje czujemy całym ciałem

Neurochemiczne zmiany w mózgu powodują zmiany odczuwania ciała: czujemy daną emocje. Czujemy napięcie lub rozluźnienie mięśni, zmianę rytmu serca czy temperatury ciała. Najbardziej widoczne są zmiany na twarzy. Badacze uważają, że aktywność mięśni twarzy ma wpływ na emocje. Na przykład, kiedy się uśmiechamy czujemy się lepiej. Natomiast nie chodzi o to, by uśmiechać się szeroko, kiedy w środku umieramy po trochu. Skuteczny jest półuśmiech czyli bardzo delikatny, takie o którym tylko Ty wiesz, że w ogóle go masz.

Większość osób, które wychowały się w środowisku unieważniającym nauczyło się ukrywać swoje emocje. Kontrolują swoją ekspresję mimiczną. Robią to odruchowo, nie zdają sobie z tego sprawy. Nie widać po nich, że są zdenerwowani, bo automatycznie to ukrywają. To komplikuje ich relacje, pogłębiając poczucie bycia niezrozumianym i utrudnia zaspokojenie ich potrzeb. Adekwatna ekspresja emocji jest konieczna, by komunikować innym swój stan i uzyskać wsparcie. W tym wypadku bywa to bardzo trudne.

Po prostu się uspokój

Emocje to czucie. Całym ciałem czujemy jakąś emocję. Nie jest więc możliwe nie czucie emocji. Mówienie komuś, żeby przestał czuć jest kompletnie irracjonalne. To jakby powiedzieć komuś, żeby przestał czuć zimno, kiedy siedzi nago w śniegu. Czasami można spróbować odwrócić uwagę, ale zależy to od intensywności emocji, w powyższym przykładzie, jeśli siedzisz w zaspie powyżej 5 minut może być trudno nie czuć szczypiącego w tyłek mrozu! Proponuję, żebyś zrobił teraz eksperyment:

Włóż dłoń do zimnej wody i nie czuj zimna, możesz zastosować dowolne techniki odwracania uwagi. Jak ci poszło?

Emocje i Ciało

Czasami problemem jest brak połączenia z doznaniami somatycznymi, odczuciami z ciała. Jeśli wyłączałaś, wyłączałeś swoje reakcje przez lata może być ci trudno do nich dotrzeć. By regulować emocje musisz w miarę dobrze czuć swoje doznania cielesne z powiązane z emocjami. Niektóre osoby odczuwają emocje jako mgłę, nie potrafią jej umiejscowić w ciele, albo mają niektóre miejsca w ciele szczególnie trudne do wyczucia. Teraz trzeba wrócić do tego, zatrzymując się przy tych emocjach zamiast ich unikania i obserwując, czy opisując jak każda z nich objawia się w twoim ciele.

Impulsywność

Emocje zawierają w sobie przymusy działania (impulsy). Ważną funkcją emocji jest pobudzenie do działania. Złość pobudza do walki, strach do ucieczki. Zachowanie samo w sobie nie jest częścią emocji, ale przymus działania (impuls) jest. To, że jest częścią emocji, nie oznacza, że nie można mu się przeciwstawić.
W przypadku bardzo skomplikowanych emocji interpretacje, przekonania, założenia mogą być częścią emocji. Rozpacz jest smutkiem połączonym z przekonaniem, że sytuacja jest straszna i nigdy się nie poprawi.

Komunikacja

Jedną z ważniejszych funkcji emocji jest komunikacja. Ekspresja podstawowych emocji jest na stałe wbudowana w człowieka. Badania pokazują, że we wszystkich kulturach, te same ekspresje twarzy są powiązane z tymi samymi podstawowymi emocjami. Zachowania powiązane z tymi emocjami są również podobne. Istnieją również emocje charakterystyczne dla różnych kultur czy mikrokultur (rodzin, szkół, czy grup przyjaciół).
Odczytywanie emocji może być bardzo trudne. Ludzie często się mylą w odczytywaniu emocji. Te same zachowania mogą oznaczać bardzo różne emocje. Te same emocje mogą być wyrażane bardzo różnymi zachowaniami.

Zastanów się czy zdarzyło ci się źle odczytać czyjeś emocje?
Może twoje emocje zostały źle odczytane przez kogoś?

Regulacja Emocji

Nazywanie emocji pozwala poradzić sobie z emocjami. Są badania (pokazane na przykład w tym filmiku na youtubie), które pokazują, że samo nazwanie emocji zmniejsza wzbudzenie emocjonalne. Nazywanie emocji zmniejsza ich wpływ na nas.
Uwaga samo rozpoznanie nie daje takiego efektu. Trzeba nazwać emocję. Wystarczy, że zrobisz to w myślach, nie musisz robić tego na głos. Kiedy czujesz lęk powiedz: czuję lęk.
Żeby dobrze regulować emocje musisz nauczyć się je rozpoznawać, opisywać i nazywać. Wymaga to trochę pracy, ale warto poświęcić te 10 minut dziennie.

Nie jesteś emocją

Kiedy nauczysz się obserwować swoje emocje nabierzesz do nich dystansu, poczujesz, że nie jesteś swoją emocją, że emocja jest fenomenem oddzielnym od ciebie.
Żeby mieć swoje emocje na wodzy musisz oddzielić się od swojej emocji, tak żebyś mógł, mogła myśleć i zastosować umiejętności radzenia sobie.
Z drugiej strony musisz zaakceptować, że emocje są częścią ciebie.
Jak jeździec i jego koń. Kiedy jeździec i koń są jednością galopują i tylko wiatr rozwiewa im włosy. Galop, czy kłus nie przeszkadza dobremu jeźdźcy, bo jest zsynchronizowany z wierzchowcem. Każdy, kto miał okazję jeździć konno wie, jak to wygląda w przeciwnej sytuacji- kiedy tej synchronizacji nie ma. Kiedy jeździec walczy z koniem. Siniaki, nerwy, nie wiadomo, czy w ogóle dojadą do celu swojej podróży.
Z drugiej strony, jeśli wola jeźdźca zupełnie zniknie, uczepi się tylko grzywy, nie będzie kierował koniem, to również nie dotrze tam gdzie chce.

jeśli chcecie dowiedzieć się więcej o emocjach, polecam książkę Trening DBT