psychoterapia zaburzeń lękowych: ataki paniki

Co 4 „atak serca” to napad paniki, a mamy 75% skuteczności leczenia tego problemu za pomocą ekspozycji, co to jest przeczytasz w artykule

oczywiście na naszych grupach, uczymy się również takich rzeczy

Napad Paniki, czy Problem z Sercem?

Aż co czwarta osoba jedzie do szpitala, wzywa pogotowie ponieważ myśli, ba jest pewna, że ma „atak serca”. W nowych badaniach Musey (2018) aż 30/40% pacjentów widzianych na ostrym dyżurze cierpi z powodu objawów lęku. Te osoby tak naprawdę doświadczają napadu paniki, a leczenie napadów paniki jest proste i skuteczne. Mimo to zwykle nie są leczone z tego powodu, co oczywiście znacznie zmniejsza ich jakość życia.

Dlatego proszę nie wahaj się tylko udaj się po pomoc. Znajdź terapeutę, który stosuje terapię ekspozycyjną i załatw ten problem – zacznij oddychać pełną piersią!

(co nie zmienia faktu, że serce również warto co jakiś czas przebadać)
tutaj więcej na temat różnicy (ang) pomiędzy atakiem serca a napadem paniki

Psychoterapia zaburzeń lękowych: ataki paniki

Specjalizuję się w zaburzeniach osobowości, stąd bardzo bliskie jest mi każde podejście behawioralne. Dlatego dzisiaj opowiem o terapia behawioralnej zaburzeń lękowych, a dokładnie napadów paniki przez ekspozycję. Jest to jedna z terapii o najwyższej skuteczności jaką zna współczesna terapia.

Mówi się o 75% skuteczności!

Współwystępowanie, napady paniki i zaburzenia osobowości

Poza tym osoby z zaburzeniami osobowości również cierpią na ataki paniki, PTSD, fobie i wszelkie inne zaburzenia lękowe (88% osób z borderline cierpi z powodu zaburzeń lękowych). Osoby z napadami paniki dość często mają zaburzenia osobowości, badania wskazują na około 35% a nawet więcej spośród tych pacjentów (mają conajmniej jedno zaburzenie osobowości). We wszystkich rodzajach problemów lękowych fantastycznie sprawdzają się mniej lub bardziej sformalizowane techniki ekspozycyjne.

Terapie Trzeciej Fali

Terapia dialektyczna, czy akceptacji i zaangażowania również opiera się na ekspozycji. Bo tym właśnie jest zaprzestanie unikania różnych sytuacji. Bycie z emocjami, myślami, bycie w kontakcie w z chwilą obecną. To ekspozycja, wielka ekspozycja na życie, zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne.

W przypadku osób cierpiących na zaburzenie osobowości z pogranicza, najczęściej występuje fobia emocji, dlatego konieczna jest stała i wielokrotnie powtarzana (choć stopniowa) ekspozycja na emocje. Ale wracając do tematu.

Ataki Paniki, jak powstają?

Jak powstają ataki paniki?

Im bardziej osoba unika sytuacji, które wywołują ataki paniki, tym bardziej rośnie lęk.
Im bardziej rośnie lęk, tym silniejsze i częstsze stają się ataki paniki.
Im gorsze stają się ataki paniki, tym bardziej osoba unika sytuacji, które wywołują ataki paniki. Wracamy do punktu nr 1.

Leczenie Napadów Paniki

Mam dobrą i trochę gorszą wiadomość.
Dobra wiadomość: jednym z najbardziej skutecznych i najszybszych leczeń, jakie zna współczesna terapia, to leczenie napadów paniki.

Gorsza wiadomość: leczenie polega na ekspozycji, czyli wystawianiu się na objawy ataków paniki, wywoływaniu tych objawów, jest więc dość nieprzyjemne…

i wielu terapeutów ma z tym trudność, ponieważ psychologowie z natury nie chcą męczyć swoich pacjentów – boją się, że pacjentom będzie ciężko 🙁

niektórzy pacjenci początkowo również nie są zbyt napaleni na pocenie się w gabinecie (np. biegając po schodach), ale po gruntownej psychoedukacji, kiedy już dowiedzą się dlaczego tak ma być, zwykle zaczyna ich ciekawić ta koncepcja a nawet bawić. W końcu nie codziennie będą biegać z psycholożką po schodach na klatce schodowej (by waliło serce), albo stać w kurtce (latem) w łazience przy rozkręconych kaloryferach i gorącej wodzie lecącej z kranu, by się spocić i zrobiło się gorąco i w końcu duszno, żeby pojawiły się podobne objawy, co zwykle przy panice.

Przynajmniej takie są moje doświadczenia, oraz doniesienia z literatury. Podsumowując: Ekspozycja, oznacza wystawienie się na objawy paniki i wytrzymanie ich. Chodzi o to, by przekonać się, że te nieprzyjemne walenie w klatce piersiowej, czy duszność, czy kręcenie się w głowie, czy cokolwiek innego, to objawy somatyczne lęku a nie czegoś poważnego (atak serca, objawy szaleństwa itp).

ATAKI PANIKI NIE SĄ NIEBEZPIECZNE

Większość ataków powodowanych jest lękiem przed nimi. Zwykłe doznania: bicie serca, duszność z powodu gorąca w upalny dzień interpretowana jest jako coś złego, np. jako atak serca. Wtedy pojawiają się myśli: Oho, coś jest nie tak ze mną, za dużo pracuję, zupełnie jak mój ojciec, to pewnie atak serca, spirala lęku nakręca się, serce zaczyna bić jeszcze mocniej i szybciej, myśli również się nasilają, o nie, to koniec, masakra, nie przeżyję tego, muszę natychmiast jechać do szpitala, o ile zdążę, nie wytrzymam tego, nie przeżyję…
itd, itp.

Lęk przed Lękiem

Osoby uważają, że nie są w stanie tolerować tych doznań. Tutaj przydają się metafory ACT, na przykład radio lęk FM poniżej. Przy okazji, leczenie ekspozycją, jest jak najbardziej w duchu ACT (zainteresowanych odsyłam na forum ACBS, gdzie wypowiadał się na ten temat Hayes).

Jest również w duchu DBT, gdzie jedną z metod regulowania emocji jest działanie przeciwne/odwrotne do emocji.

Przede wszystkim i doskonale leczy zaburzenia lękowe, dla zainteresowanych załączyłam film na samym dole.

Zasady Ekspozycji

Oznacza, że osoba doświadcza sytuacji, które wywołują ataki paniki w środowisku naturalnym. Zawsze zaczynamy z łatwiejszymi sytuacjami, a potem przechodzimy do trudniejszych. Nie rzucamy kogoś od razu na głęboką wodą, to może spowodować pogorszenie objawów, szczególnie u osoby wrażliwej.

Nie można też stosować zachowań, czy metod które pozwalają zmniejszyć nieprzyjemne doznania (nazywamy to zachowaniami zabezpieczającymi). Czyli ekspozycja pod wpływem leków (np uspokajających) nie będzie skuteczna).

Jeśli miałoby, to być niebezpieczne (np. podczas prowadzenia samochodu, trzeba zjechać na pobocze i zaczekać aż atak minie i potem kontynuować prowadzenie samochodu) ale nie dzwonić do przyjaciół/rodziny po wsparcie, czy pomoc (jeśli jest to zachowanie zabezpieczające, które rozpoznaliśmy, bo zadaniem jest samodzielna jazda samochodem).

Ekspozycja zależy od Kontekstu

Ekspozycja zależeć od kontekstu. Tak samo jak ataki paniki. Czyli jeśli ataki paniki mieliśmy w różnych miejscach, przy różnych osobach aktywnościach itp, to tak samo potem ekspozycje musimy robić w każdym kontekście, którego unikaliśmy. Trzeba ją robić często i jak najdłużej pozostawać w niekomfortowej sytuacji. Tylko wtedy będzie efektywna. Nie jest konieczne, by symptomy lęku minęły podczas ekspozycji, chyba, że jednym z przekonań osoby jest przekonanie, że lęk będzie trwał wiecznie. Powtarzam, robimy to stopniowo od najmniej trudnego do najtrudniejszego.

Bardzo ważne jest niekorzystanie z zachowań zabezpieczających, które zmniejszają symptomy, pozwalają uniknąć napadu paniki. Typowe zachowania zabezpieczające to: odwaracanie uwagi, posiadanie przy sobie leków, bycie w pobliżu domu, bycie z osobą zapewniającą wsparcie.

Ekspozycja interoceptywna

Polega na sprowokowaniu napadu paniki w gabinecie psychoterapeuty.

Osobie jest łatwiej, kiedy przebywa w bezpiecznej przestrzeni gabinetu. Może to być wstępem do późniejszej samodzielnej ekspozycji in vivo, czyli środowisku naturalnym.

bieganie w miejscu/po schodach- by wywołać bicie serca
kręcenie się w kółko, na krześle- odczucie mdłości/kręcenia się wgłowie
duszność – oddychanie przez słomkę
derealizacja, dyssocjacja- bardzo głębokie oddychanie przez 5 minut (hiperwentylacja)
zawroty głowy- głowa między kolana i szybkie podniesienie głowy

Jeśli pacjent nie chce robić ekspozycji interoceptywnej, można zrobić ekspozycję wyobrażeniową, aczkolwiek zadziała tylko, jeśli osoba potrafi wyobrazić sobie swoje objawy ze szczegółami. Więcej można przeczytać w książce wydawnictwa WUJ

źródła:

Huffman, J. C., Pollack, M. H., & Stern, T. A. (2002). Panic Disorder and Chest Pain: Mechanisms, Morbidity, and Management. Primary care companion to the Journal of clinical psychiatry, 4(2), 54–62.
Ozkan M, Altindag A. Comorbid personality disorders in subjects with panic disorder: do personality disorders increase clinical severity? Compr Psychiatry. 2005 Jan-Feb;46(1):20-6. PubMed PMID: 15714190.
Paul I. Musey Jr, Roma Patel, Colin Fry, Guadalupe Jimenez, Rachael Koene, Jeffrey A. Kline (2018) Anxiety Associated With Increased Risk for Emergency Department Recidivism in Patients With Low-Risk Chest Pain, The American Journal of Cardiology, Volume 122, Issue 7,