Uważność w psychoterapii dialektyczno-behawioralnej i DBT w psychoterapii traumy

Znaczenie uważności w DBT

W ramach terapii dialektyczno-behawioralnej (DBT) pacjenci są poddawani trzem rodzajom oddziaływań: psychoterapii indywidualnej, grupowemu treningowi umiejętności oraz telefonicznemu wsparciu w korzystaniu z umiejętności (coaching). Każda ze składowych ma swoje znaczenie. W kilku ostatnich latach zaczęto naukowo weryfikować skuteczność nie tylko całościowego programu terapii, ale i poszczególnych jego części. Wykazano w ten sposób wysoką skuteczność samego treningu umiejętności. Hiszpańscy naukowcy (Soler i inni, 2012) poszli jeszcze dalej. Postanowili mianowicie zweryfikować skuteczność jednego z czterech modułów treningu umiejętności tj. Uważności (Mindfulness).

W badaniu wzięło udział 60 pacjentów z diagnozą zaburzenia osobowości z pogranicza (BPD). 20 z nich poddano zwykłemu leczeniu psychiatrycznemu, natomiast 40, oprócz leczenia psychiatrycznego, uczono umiejętności z modułu „Uważność” grupowego treningu umiejętności DBT. W grupie ćwiczącej uważność odnotowano znaczącą poprawę w teście neuropsychologicznym w zakresie uwagi oraz impulsywności (osoby z diagnozą BPD wykazują trudności w tych obszarach). Co ciekawe, liczba godzin spędzona na praktykowaniu uważności była pozytywnie powiązana z mniejszą liczbą symptomów psychopatologicznych oraz lepszą regulacją emocji.

Jest to kolejny argument pozwalający traktować uważność, zgodnie z przewidywaniami twórczyni DBT – Marshy Linehan, jako kluczowy zestaw umiejętności w terapii osób przejawiających trudności w regulacji emocji.

Literatura cytowana

Soler, J., Valdepérez, A., Feliu-Soler, A., Pascual, J. C., Portella, M. J., Martín-Blanco, A., Alvarez, E. i Pérez, V. (2012). Effects of the dialectical behavioral therapy-mindfulness module on attention in patients with borderline personality disorder. Behaviour research and therapy, 50(2), 150-157.

DBT w terapii traumy po wykorzystywaniu seksualnym w dzieciństwie  

Seksualne nadużycie dziecka może być jednym z boleśniejszych doświadczeń w całym jego życiu. Jednak jak pokazują badania (Lilienfeld, Lynn, Ruscio i Beyerstein, 2011) większość osób, które tego doświadczyły w dorosłym życiu jest w normie psychicznej i nie wymaga profesjonalnej pomocy psychologicznej. Kilka do kilkunastu procent dzieci wymaga w dorosłości takiej pomocy, najczęściej w związku z cierpieniem na zespół stresu pourazowego (PTSD) oraz towarzyszące mu zaburzenia np. depresyjne.

Zespół niemieckich badaczy (Steil, Dyer, Priebe, Kleindienst i Bohus, 2011) stworzył 3-miesięczną procedurę opartą o terapię dialektyczno-behawioralną (DBT) oraz poznawczo-behawioralne techniki redukcji traumy. Była ona dedykowana osobom wykorzystywanym seksualnie w dzieciństwie, u których wykształciło się PTSD. Do standardowego programu DBT dodano m.in. interwencje ekspozycyjne mające prowadzić do obniżenia lęku. Celem tego intensywnego programu było zmniejszenie lęku związanego z traumą, zakwestionowanie wtórnych emocji takich jak wstyd, poczucie winy, a także radykalna akceptacja faktów związanych z doświadczoną traumą.

Wyniki mierzone po 6 tygodniach i 3 miesiącach są obiecujące. Nastąpił istotny spadek objawów zespołu stresu pourazowego. To pilotażowe badanie pokazuje, iż odpowiednio zmodyfikowany program DBT może mieć zastosowanie w terapeutycznej pracy z traumą, w szczególności z seksualnym nadużyciem w dzieciństwie.

Literatura cytowana

Lilienfeld, S. O., Lynn, S. J., Ruscio, J., i Beyerstein, B. L. (2011). 50 wielkich mitów psychologii popularnej. Warszawa-Stare Groszki: Wydawnictwo CIS.

Steil, R., Dyer, A., Priebe, K., Kleindienst, N., i Bohus, M. (2011). Dialectical behavior therapy for posttraumatic stress disorder related to childhood sexual abuse: a pilot study of an intensive residential treatment program. Journal of traumatic stress, 24(1), 102-106.